تبیین رویکرد نهادهای مشاور کمیتۀ میراث جهانی در ارزیابی پرونده‌های نامزد میراث جهانی ایران

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکترا، مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، دانشکدۀ معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

2 دانشیار، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

ارزیابی همۀآثار نامزد ثبت در فهرست میراث جهانی توسط نهادهای مشاور کمیتۀ میراث جهانی (ICOMOS و IUCN) انجام می‌شود. این ارزیابی‌ها به تصمیم‌گیری کمیتۀ میراث جهانی برای ثبت یک اثر یاری می‌رساند. با وجود توصیۀ نهادهای مشاور دربارۀ یک اثر نامزد، این کمیتۀ میراث جهانی است که تصمیم نهایی را می‌گیرد؛ این تصمیم می‌تواندبا نظر نهاد مشاور کاملاً مغایر باشد. از همین رو بسیاری از آثاری که حتی به ثبت رسیده‌اند نیز لزوماً توسط نهاد مشاور تأییدنشده‌اند. بازبینی وارزیابی‌های فنی نهادهای مشاور از یک اثر نامزد می‌تواندجنبه‌هایی از ایرادات در پرونده‌های نامزدی آثار را نمایان کند که در سایۀ تصمیمات کمیته کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. ازسویی شناخت رویکرد نهادهای مشاور در ارزیابی آثار نیز می‌تواند در تهیۀپرونده‌های نامزدی مورد توجه قرار گیرد و از تحمیل هزینه‌های سنگین در این مسیر جلوگیری کند. پژوهش حاضر نیز بر این اساس، همۀ آثار ایران را که نامزد ثبت در فهرست میراث جهانی شده‌اند، مورد بررسی قرار داده و به تحلیل چالش‌ها و ایرادات پرونده‌های نامزدی این آثار از نگاه نهادهای مشاور پرداخته است. به‌منظور انجام این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی همۀگزارش‌های ارزیابی نهادهای مشاور دربارۀ آثار نامزد ایران، مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی‌هانشان می‌دهد که رویکرد ایکوموسICOMOS در بررسی پرونده‌های فرهنگی معطوف به بخش «توجیه اثر» است و آی یو سی انIUCNعمدتاً بر «توجیه و مدیریت اثر» متمرکز است. ازسویی بررسی‌های نشان می‌دهد عمده چالش‌هادر مرحلۀ ارزیابی به عدم درک متقابل نهادهای مشاور و کشور ایران دربارۀوضعیت آثار نامزد و پرونده‌های نامزدی آن‌هابرمی‌گردد. به‌طورکلی عمده ایرادات در مرحلۀ ارزیابی آثار نامزد ایران از نگاه نهادهای مشاور، در بخش‌های توجیه اثر، حفاظت اثر وتحلیل مقایسه‌ای بوده است.

کلیدواژه‌ها


قاسمی، حمید و دیگران.1400. مرجع پژوهش. تهران: اندیشه آرا.
راجردی،ویمر، و جوزف آر دومنیک.1384. تحقیق در رسانه‌های جمعی. ترجمۀ کاووس سیدامامی. تهران: سروش.
Bertacchini, E., C.Liuzza, L.Meskell, andD.Saccone. 2016. The politicization of UNESCO World Heritage decision making. Public Choice 167(1–2): 95–129. https://doi.org/10.1007/s11127-016-0332-9
ICOMOS. (n.d.). The evaluation process in detail - International Council on Monuments and Sites. Retrieved June 10, 2022, from https://www.icomos.org/en/our-work/evaluation/the-evaluation-process-in-detail
ICOMOS. 2003. Evaluations of cultural properties. http://whc.unesco.org/archive/2009/whc09-33com-inf8B1ADDe.pdf
ICOMOS. 2004. Evaluations of cultural properties. http://whc.unesco.org/archive/2009/whc09-33com-inf8B1ADDe.pdf
ICOMOS. 2006. Evaluations of Cultural Properties.
ICOMOS. 2010. Evaluations of cultural properties. http://whc.unesco.org/archive/2009/whc09-33com-inf8B1ADDe.pdf
ICOMOS. 2011. Evaluations of cultural properties.
ICOMOS. 2012. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties. https://whc.unesco.org/en/documents/167857
ICOMOS. 2013. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties.https://whc.unesco.org/en/documents/167857
ICOMOS. 2014. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties.
ICOMOS. 2015. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties.
ICOMOS. 2016. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties.
ICOMOS. 2017. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties.
ICOMOS. 2018. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties.
ICOMOS. 2021. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties 2020-2021.
ICOMOS. 2023. Evaluations of Nominations of Cultural and Mixed Properties 2022-2023.
ICOMOS World Heritage Panel sessions 2020-2021 . (n.d.). Retrieved October 1, 2023, from https://www.icomos.org/en/home-wh/93286-icomos-world-heritage-panel-2019-2022
IUCN. 2011. IUCN Evaluation of Nominations of Natural and Mixed Properties to the World Heritage List.
IUCN. 2016. IUCN World Heritage Evaluations 2016 IUCN Evaluations of Nominations of Natural and Mixed. July, 10–20.
IUCN. 2018. IUCN World Heritage Evaluations 2018 IUCN Evaluations of Nominations of Natural and Mixed. July, 10–20.
IUCN. 2019. IUCN World Heritage Evaluations 2019 IUCN Evaluations of Nominations of Natural and Mixed. July, 10–20.
Jokilehto, J. 2011. World heritage: Observations on decisions related to cultural heritage. Journal of Cultural Heritage Management and Sustainable Development1(1): 61–74. https://doi.org/10.1108/20441261111129942
Thorsell, J., andR Hogan. 2014. IUCN Evaluation World Heritage Nominations.
UNESCO. 1972. Convention Concerning The Protection of The World Cultural and Natural Heritage. In UNESCO (Issue november).
UNESCO. 2011. Preparing World Heritage Nomination.
UNESCO World Heritage Centre. 2019. Operational Guidelines for the Implementation of the World Heritage Convention (Issue July). http://whc.unesco.org/archive/opguide08-en.pdf