هر اثر تاریخی ممکن است در اثر عوامل مختلف دچار فقدان بخش‌هایی از کالبد خود شده باشد. میزان کاستی‌های کمّی و کیفی کالبد با از دست رفتن هویت و یکپارچگی اثر رابطۀ مستقیم دارد و از میزان صحت بازسازی کالبدی و مجازی آن می‌کاهد. از طرف دیگر، عدم درک شکل کامل یک بنا، میزان توجیه حفاظت از آن را متأثر می‌سازد. ایوان موزائیک بیشاپور، که دچار آسیب‌های مذکور بوده، به‌عنوان نمونۀ مطالعاتی انتخاب شده است. موزائیک‌های کف ایوان در حین کاوش به موزه‌های ایران باستان در تهران و لوور در پاریس منتقل شده‌اند و از طاق ایوان نیز اثری باقی نمانده است. عدم درک شکل اصیل این بنا فعالیت‌های حفاظتی را نیز دچار انحراف کرده و دیوارهای پشتیبان بدون توجه به شکل اصیل بنا و محل کف‌سازی‌های موزائیکی احداث شده‌اند. راهبرد تفسیری‌تاریخی که بر مدارک اسنادی و تصویری استوار است، در کنار راهبرد شبیه‌سازی، به‌عنوان روش پژوهش انتخاب شده است. در این پژوهش، ابتدا ضمن تطبیق وضعیت فعلی اثر با تصاویری که از طرح موزائیک‌ها در دست است، آسیب‌های ناشی از عدم تصور صحیحِ شکل اصیل بنا شناسایی و سپس امکان و نقش بازآفرینی در حفظ کالبد و ارزش‌های بنای تاریخی بیان می‌شود. بدین منظور، جانمایی عناصر معماری و تزیینی ایوان که از میان رفته، به‌صورت تصویری بازسازی شده‌اند. با توجه به موضوع حفظ اصالت آثار موجود در یک محوطۀ تاریخی، و اینکه بازسازی‌های کالبدی می‌توانند به تولید نمونه‌های بدل و غیر اصیل منجر شوند، تولید میراث مجازی یکی از راه‌هایی است که با کمترین مداخلات فیزیکی نیازهای تجسم شکل اولیۀ بنا را فراهم می‌کند. به تصویر کشیدن وضعیت اصلی احتمالی اثر خطوط اصلی نحوۀ حفاظت از آن را ترسیم می‌کند. به عبارت دیگر، در نتیجۀ این پژوهش مشخص می‌شود که بازسازی مجازی ایوان موزائیک می‌تواند آن را از آسیب‌هایی که ناشی از عدم درک شکل اصیل بناست، حفاظت کند.
شاه محمدپور سلمانی, علیرضا, بخشنده فرد, حمیدرضا, & محمدمرادی, اصغر. (1400). نقش بازآفرینی مجازی در حفاظت از آثار تاریخی در نمونۀ مطالعاتی ایوان موزائیک شهر بیشاپور (علمی پژوهشی). مطالعات معماری ایران, 8(15), 143-153. doi: 10.22052/1.15.143
MLA
علیرضا شاه محمدپور سلمانی; حمیدرضا بخشنده فرد; اصغر محمدمرادی. "نقش بازآفرینی مجازی در حفاظت از آثار تاریخی در نمونۀ مطالعاتی ایوان موزائیک شهر بیشاپور (علمی پژوهشی)", مطالعات معماری ایران, 8, 15, 1400, 143-153. doi: 10.22052/1.15.143
HARVARD
شاه محمدپور سلمانی, علیرضا, بخشنده فرد, حمیدرضا, محمدمرادی, اصغر. (1400). 'نقش بازآفرینی مجازی در حفاظت از آثار تاریخی در نمونۀ مطالعاتی ایوان موزائیک شهر بیشاپور (علمی پژوهشی)', مطالعات معماری ایران, 8(15), pp. 143-153. doi: 10.22052/1.15.143
VANCOUVER
شاه محمدپور سلمانی, علیرضا, بخشنده فرد, حمیدرضا, محمدمرادی, اصغر. نقش بازآفرینی مجازی در حفاظت از آثار تاریخی در نمونۀ مطالعاتی ایوان موزائیک شهر بیشاپور (علمی پژوهشی). مطالعات معماری ایران, 1400; 8(15): 143-153. doi: 10.22052/1.15.143
)