از جمله مهم‌ترین عناصر تأثیرگذار بر مصرف انرژی در بخش ساختمان، می‌توان به شرایط اجتماعی و اقتصادی، فرهنگ مصرف انرژی، ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی شهر، نقش شهر، کارایی سیستم‌های تأمین و مصرف انرژی و ویژگی‌های کالبدی‌فضایی ساختمان‌ها و بافت‌های مسکونی اشاره کرد که در این میان فرم شهری، به میزان قابل توجهی امکان کاهش مصرف انرژی را از طریق برنامه‌ریزی و طراحی فراهم می‌سازد. رهیافت کارایی انرژی به‌عنوان یکی از اهرم‌های تقویت پایداری بوم‌شناختی، از جمله ابعاد اصلی پنج‌گانۀ توسعۀ پایدار به شمار می‌آید که با هدف کاهش رشد تقاضای انرژی، تقلیل قابل توجه مصرف سوخت‌های فسیلی و به دنبال آن، افزایش عرضۀ انرژی سالم همراه است. لذا با بهره‌گیری از این رویکرد در فرایند طراحی مجموعه‌های ساختمانی و بافت‌های شهری، می‌توان کمک شایانی به بهبود وضعیت بهره‌وری انرژی در بخش ساختمان نمود. پژوهش پیشِ رو با ترکیب روش‌های توصیفی‌تحلیلی، مطالعات گونه‌شناختی، ترسیم و شبیه‌سازی مدل‌ها، به دنبال تحلیل 8 گونه فرم ساختمانی قالب در دوره‌های تاریخی شهر اصفهان و 4 الگوی بلوک شهری، از منظر کارایی انرژی است. به این منظور، با استفاده از شبیه‌سازی، ارتباط مابین متغیرهای تحقیق ـ مشخصه‌های کالبدی و فضایی فرم شهری (فرم ساختمانی و بلوک شهری) و میزان مصرف انرژی (انرژی مصرفی جهت گرمایش، سرمایش و روشنایی) در هریک از الگوهای پیشنهادی، مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، الگوی بهینۀ توده‌گذاری ساختمان‌های مسکونی به‌شدت تحت تأثیر عوامل مورفولوژیک همچون همجواری‌ها، فرم، ابعاد و الگوی ساختمان، الگوی بلوک‌بندی و نیز ساختار فضایی شبکۀ ارتباطی است که در این میان، نقش الگوی ساختمان و ساختار شبکۀ ارتباطی پر‌رنگ‌تر است. لذا به کمک شبیه‌سازی مصرف انرژی، پیش از اجرای طرح و یا در مرحلۀ ارائۀ گزینه‌های پیشنهادی، می‌توان به فرم‌های بهینه در اجزا (ساختمان‌های منفرد) و ترکیب‌های شهری (بافت‌های مسکونی) دست یافت.
)