جایگاه علوم انسانی در آموزش رشتۀ بیونیک معماری

نویسنده

دانشگاه فنّی و حرفه‌ای، دانشکده پسران قم.

چکیده

نقش علوم انسانی در تفکر و عمل مهندسی، امروزه به‌واسطۀ ابهامات موجود در تکنولوژی مدرن، تلقی آن از توسعه و تبعات آن برای آیندۀ بشر، یک ضرورت است؛ در مورد بیونیک معماری به‌عنوان یک رشتۀ کارشناسی ارشد، عنوان بیونیک نباید به‌صورت پیش‌فرض، مثبت تلقی شود و از انتقادات اخلاقی و انسانی آن صرف‌نظر شود. در این نوشتار با روش تفسیری و استدلال منطقی، ضرورت رویکرد انتقادی در آموزش مبانی انسانی معماری بیونیکی در دو محور فلسفۀ تکنولوژی و اخلاق تکنولوژی تبیین شده است. در محور فلسفه، در دو بخش هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی تکنولوژی‌های بیو در معماری بحث شده و در محور اخلاق، موضوعات مرتبط با انسان و محیط‌زیست، طرح گردیده است؛ با مقایسۀ سرفصل درس «حکمت هنر» با سرفصل‌های دروس مشابه در رشته‌های مهندسی دیگر در ایران و نیز برخی دانشگاه‌های آمریکایی، ضرورت بازنگری در آن، نشان داده شده است. نتیجۀ اصلی پژوهش آن است که به‌رغم ضرورت پرداختن به نگرش حکمت اسلامی در آموزش معماری بیونیک، این امر در وضع کنونی ناکافی است. در بحث ارائه‌شده در اینجا، ضرورت توجه به جایگاه نقادی از تکنولوژی، تعیین شده و تحلیل، به‌مثابۀ تعمیق نگرش انتقادی و نه توصیف صِرف روندهای جدید تکنولوژیک، به‌عنوان ضرورتی که باید در کانون مبحث درسی نشانده شود، مطرح شده است که بتواند تفکر عمیق‌تر دانشجویان را با هدف توسعۀ ارزشی و اخلاقیِ تکنولوژی معماری، به همراه داشته باشد.

کلیدواژه‌ها