بخش عمدهای از فعالیتهای زندگی هر انسان در فضاهای داخلی صورت میگیرد. طبق آمار در کشورهای غربی حدود 90درصد از زمان زندگی در محیطهای داخلی سپری میشود؛ ازاینرو در سالهای اخیر توجه به کیفیتِ محیطیِ داخلی، از سوی سازمانها و انجمنهای معماری کشورهای مذکور با جدیت دنبال میشود و ازآنجاکه کیفیت فضاهای داخل بهطور مستقیم در سلامت ساکنان اثر میگذارد، توجه به این مفهوم در ابعاد مختلف آن مانند کیفیت هوای داخل، آسایش حرارتی و همچنین آسایش بصری و صوتی، امری بسیار حائز اهمیت است و مطالعۀ دقیق آن در ایران باید ضروری تلقی شود. آسایش حرارتی فضاهای داخلی یکی از مهمترین نکات این مفهوم است که در بحث حاضر توجه بیشتری به آن خواهیم داشت. بررسی این عامل در دو نمونه از خانههای دورۀ قاجار در شیراز با استفاده از برداشتهای میدانی و تطبیق آن با شبیهسازی نرمافزاری صورت پذیرفته است. اطلاعات گردآوریشده در دو مرحله تحلیل شدهاند. در مرحلۀ اول رفتار حرارتی هریک از فضاها با استاندارد جهانی اشری مقایسه شده و سپس رابطۀ بین ویژگیهای معماری و نتایج عملکرد حرارتی اتاقها مورد بررسی قرار گرفته است؛ با این هدف که اگر نشانی از توجه به آسایش حرارتی در این مکانها بود، عوامل آن چیست و چگونه میتوان این عوامل را در طراحی خانههای امروزی احیا کرد و با صرف کمترین انرژی به حدود آسایش در فصول گرم و سرد رسید. نتایج مطالعات نشان میدهند که اتاقهای این خانهها بهلحاظ تأمین آسایش حرارتی عملکرد مناسبی داشته و بهیقین در زمان گذشته، این عملکرد بهتر بوده است؛ برای مثال اتاق شاهنشین در حدود هشت ماه از سال در محدودۀ آسایش قرار دارد.