رابطۀ بین محیط کالبدی معماری با نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه در کودکان 6-10 سال تهران

اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه بخش قابل‌توجهی از بار اختلالات در دوران کودکی و نوجوانی را به خود اختصاص می‌دهد و با توجه به احتمال باقی‌ماندن تا بزرگسالی و طولانی بودن دورۀ آن، از اهمیت بالایی برخوردار است. روش‌های مختلفی برای درمان و کنترل این اختلال وجود دارد که رایج‌ترین آن‌ها دارو‌درمانی است. نقش تأثیرات محیط زندگی افراد دارای اختلال، تا حد‌ زیادی نادیده انگاشته شده و به‌خوبی مورد بررسی قرار نگرفته است. این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر مؤلفه‌های محیط کالبدی معماری بر شدت نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه در کودکان 6 تا 10 ساله انجام گرفته است. با اعمال طرح نیمه‌آزمایشی از میان مراجعه‌کنندگان به یکی از مراکز مشاوره و خدمات روان‌شناسی در شهر تهران، 30 نفر انتخاب و به‌صورت تصادفی ساده در دو گروه 15 نفرۀ آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابتدا از هر دو گروه توسط پرسشنامۀ کانرز، فرم والدین، پیش‌‌آزمون گرفته شد و پس از اعمال تغییراتی در محیط کالبدی خانۀ کودکان گروه آزمایش و انجام توصیه‌هایی در این راستا توسط والدین، حدود 8 هفته بعد، از هر دو گروه پس‌آزمون گرفته شد و نتایج با استفاده از تحلیل کواریانس (ANCOVA) توسط نرم‌افزار SPSS18 تحلیل گردید. یافته‌های تحقیق نشان داد که تغییر مؤلفه‌های محیط کالبدی چون «تراکم فضایی، ایجاد ارتباط دیداری و شنیداری با محیط بیرون و استفاده از نور طبیعی، ارتباط با فضای باز و سبز و انجام بازی‌های هدفمند و تکالیف درسی در فضای باز» باعث کاهش معنی‌دار شدت علایم بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه در گروه آزمایش شد. با توجه به تفاوت معنی‌دار بین گروه‌های آزمایش و کنترل می‌توان اذعان داشت طراحی صحیح مسکن و اهمیت‌دادن به کیفیت فضاهای خانه در کنار کمیت آن‌، ممکن است به کاهش نشانه‌های اختلال بیش‌فعالی/ نارسایی‌توجه در کودکان کمک کند.