سیر تحول نگاه جامعۀ حرفه‌ای به تکنولوژی ساختمان در ایران پس از انقلاب اسلامی (1389-1357) در خلال مطبوعات تخصصی

بررسی تحول نوع نگاه معماران به تکنولوژی در صنعت و هنر ساختمان در ایران، در دوران پس از انقلاب اسلامی سال 1357، موضوعی است که این نوشتار با رویکردی فرهنگی‌اجتماعی و در قالب روایت تاریخی آن را بررسی کرده است. مسئله این است که اگر بوم‌گرایی و فرهنگ بومی در چنین پژوهشی، محور بررسی نباشد، این سیر تحول در عصر ارتباطات، با سیر تحولات جهانی، تمایز چندانی نخواهد داشت و اختصاص آن به ایران معنا ندارد؛ لذا در این نوشتار، پس از بررسی کوتاهی از وضعیت صنعت ساختمان در اواخر دوران پهلوی، تحولات تکنولوژی ساختمان ایران در پنج دوره پس از انقلاب پیگیری شده است. معیار تفکیک هر دوره با دورۀ پیشین، تغییر نگرش فرهنگی به تکنولوژی است و در اینجا نشان داده شده که این تغییر نگرش، با سودمحوری اقتصادی، رابطۀ تنگاتنگ دارد. در هر دوران، به تبیین نظرگاه متخصصان یا سازندگان و مدیران آن دوران، در باب تکنولوژی ساخت پرداخته شده و سپس بدون آنکه بر بناهای خاص تأکید شود، روند کلی تکنولوژی ساختمان آن دوره بر مبنای پایه‌های تحلیلی فرهنگی‌اقتصادی‌اجتماعی، ارائه گردیده است. این بررسی، نقش اصلی تغییر نگرش‌ها را به موضوع خودکفایی و هویت ملی در تحولات وسیع تکنولوژی در این دوره (در مقایسۀ بین سال‌های اول پیروزی انقلاب و سال‌های اخیر) نشان می‌دهد؛ تحولاتی که از حلبی‌آبادها و گودنشینی‌ها در اوایل انقلاب آغاز می‌شود و پس از گذر از ساخت‌وسازهای نیمه‌اضطراری دوران جنگ به زمانی می‌رسد که جریان اصلی ساختمان‌سازی را تکنولوژی برای سلطه و نمایش موجودیت برتر (اقتصادی، دولتی، تکنولوژیکی و...)، هدایت می‌کند و برج‌های «های‌تک» یا «شبه ‌های‌‌تک» به نماد پیشرفت ملی تبدیل می‌شود. درنهایت، ارزیابی کلی و دستاورد این جست‌وجو، در بخش آخر، جمع‌بندی شده است.