شناسایی گونه بنای ازمیان‌رفته در میراث معماری بندر بوشهر مبتنی بر تصاویر تاریخی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد معماری، دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

بررسی تصاویر تاریخی نشان‌دهنده بناهایی ازمیان‌رفته است که با گونه‌های غالب شناسایی شده‌ی ابنیه تاریخی این بندر، تفاوت چشمگیری دارد. این پژوهش با هدف ایجاد روشی نوین مبتنی بر اسناد مصوّر برای شناخت بناهای از میان‌رفته انجام پذیرفته است. روش تحقیق این پژوهش آمیخته بوده و در سه مقیاس خرد، میانی، و کلان به شناسایی و تحلیل آن‌ها پرداخته است. داده‌های این پژوهش، تصاویر تاریخی بوده است که در ابتدا به شیوه کیفی مورد تحلیل قرار گرفتند، سپس روش تحلیل کمّی در مقیاس خرد به وسیله تحلیل خوشه‌بندی K انجام شد؛ داده‌های استخراج شده از تحلیل کمّی و تحلیل تصاویر در مقیاس میانی با هم تطبیق داده شد و در سطح کلان توسط تحلیل تابع تراکم کرنل به همراه تحلیل لکه‌های داغ انجام شد. یافته‌های پژوهش، این بناها را به عنوان یک گونه معماری غالب در چند روستا در شبه جزیره بوشهر و به صورت یک نوع ساختمان پراکنده درون حصار تاریخی بندر بوشهر ارائه داده است. مشخصات این گونه در مقیاس خرد عبارتند از بدنه با مصالح سنگی، سقف عمدتاً شیبدار با ورودی در ضلع طولی بنا؛ در مقیاس میانی، پلان در دو نسبت طول به عرض 0.427 و 0.912 ظهور پیدا کرده، غالباً دارای کشیدگی شرقی غربی بوده و شکل‌گیری آن‌ها به سه صورت منفرد، دوتایی و سه‌تایی یا بیشتر مشاهده شده است. در مقیاس کلان، هر زمین محصور به صورت شبکه شطرنجی سازماندهی شده و مجموعه‌هایی را شکل داده‌اند.