اجتماع‌پذیری فضای مابین کلاس‌ها در مدارس، مبتنی‌بر نحو فضای معماری (مدارس معرفی‌شده توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور)

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 گروه معماری، واحد رودبار، دانشگاه آزاد اسلامی، رودبار، ایران

چکیده

طراحی مناسب فضا، تعاملات دانش‌آموزان را افزایش داده و به تسهیل یادگیری کمک می‌کند. چیدمان کلاس‌ها بر سازمان‌دهی فضاهای آموزشی و اجتماع‌پذیری فضا تاثیرگذار است. موقعیت کلاس‌ها، ارتباطات فضایی و دسترسی به نواحی باز بین کلاس‌ها می‌تواند به افزایش تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های گروهی کمک کند. امروزه آموزش فقط در محدوده کلاس اتفاق نمی‌افتد و توجه به ویژگی‌های محیطی می‌تواند تاثیر زیادی در یادگیری دانش‌آموزان داشته باشد. به همین علت ضروری است کالبد مدارس تغییر کرده و با نیازهای آموزشی هماهنگ شود. هدف از پژوهش، تحلیل انواع چیدمان کلاس‌ها بر میزان اجتماع‌پذیری فضای دسترسی بین آن‌ها می‌باشد. روش‌ تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و با کمک روش کمی به تحلیل اجتماع‌پذیری فضاهای دسترسی بین کلاس پرداخته شد است. داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای جمع‌آوری و برای تحلیل اجتماع‌پذیری فضاهای دسترسی، از روش نحو فضا و رتبه‌بندی چندمعیاره تاکسنومی استفاده شده است. نتایج نشان داد، چیدمان‌های مختلف کلاس‌ها بر اجتماع‌پذیری فضاهای دسترسی تأثیرات متفاوتی دارند. چیدمان مربع، با یکپارچگی بالا، بیشترین اجتماع‌پذیری را دارد، اما تنوع عملکردی کمتری ارائه می‌دهد. چیدمان‌های پراکنده و H شکل با راهروهای وسیع‌تر، فضای پویاتر و متنوع‌تری را فراهم می‌کنند، که به تعاملات بیشتر کمک می‌کند. چیدمان کلاس‌ها با توجه به نیازهای گروه‌های سنی مختلف می‌تواند طراحی شود. مثلا چیدمان مربع، به دلیل اجتماع‌پذیری بالا و نظارت آسان، برای مقاطع ابتدایی که کودکان نیاز به حمایت بیشتری دارند، مناسب است. در مقابل، چیدمان پراکنده با ایجاد فضاهای متنوع و آرام، برای مقاطع دبیرستانی که نیاز به فعالیت‌های متنوع و تمرکز بیشتر دارند، گزینه بهتری محسوب می‌شود.