دانشکده معماری، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران
10.22052/jias.2024.252783.1194
چکیده
باغ و ادبیات در حوزه فرهنگیِ سرزمینِ ایران از دیرباز با یکدیگر ارتباط داشته‌اند. آثار منظوم و منثوری که در آن‌ها باغ به شکل‌های متفاوت و در جنبه‌های گوناگون خود ظاهر شده است، فراوان هستند. هدف این پژوهش تطبیقی، شناسایی تصویر باغ ایرانی در شعر کلاسیک و معاصر فارسی است. پس از شناسایی این تصویر، پژوهش به درک تفاوت‌ها و شباهت‌های میان آن‌ها خواهد پرداخت و تصاویر شعری استخراج شده را با نظام‌های سازنده باغ ایرانی قیاس می‌کند.. پژوهش حاضر سعی دارد تا تصویر باغ ایرانی را در شعر کلاسیک و معاصر فارسی مورد تطبیق قرار دهد. روش انجام این پژوهش کیفی و متکی بر درک اجزای سازنده باغ، تحلیل استعاره های مفهومی و حس فضا است. این موارد نشان می‌دهد که تصویر باغ در اشعار دوره‌های کلاسیک و معاصر چگونه بوده است. برای انجام پژوهش، 48 قطعه شعری کلاسیک و معاصر انتخاب و مطالعه شدند. معیار انتخاب اشعار، حضور کلمه باغ در بدنه شعر و قابلیت برداشت این کلمه به عنوان یک استعاره مفهومی بود. پژوهش نشان می‌دهد که باغ در تصویر اجزا، نگاشت استعاری و حس فضا در شعر کلاسیک و معاصر تغییر کرده است. در نتیجه تصویر آن نیز در شعر کلاسیک و معاصر فارسی تغییرات قابل توجهی داشته است. این تغییرات در چهار قسمت کلی تحلیل عناصر (اجزا، وجه توصیفی، کاربست)، توصیف عناصر (عناصر طبیعی، مصنوع، غیرکالبدی و انسان)، رویکرد شاعر(جز و کل‌نگر، صراحت و ابهام) و نحوه بیان تصویر (تصویر شعر، فرم باغ، نمادپردازی) مطرح شده‌اند.
)