2
دانشجوی کارشناسی ارشد فنّاوری معماری، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه کاشان
3
دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر
10.22052/jias.2023.252512.1170
چکیده
در سال‌های اخیر استفاده از سازه‌های باز و بسته‌شونده به دلیل قابلیت آن‌ها در دستیابی به یک معماری پویا و انعطاف‌پذیر موردتوجه بسیاری از معماران و مهندسان قرارگرفته‌است. سقف‌های تغییرفرم‌پذیر با تامین شرایط مطلوب و متفاوت برای یک فضای مشخص و ایجاد پویایی و انعطاف‌پذیری برای بنا، جایگاه ویژه‌ای در بسیاری از پروژه‌های موفق جهانی دارد. در این پژوهش مکانیزم‌های حرکتی سقف‌های متحرک بررسی و تحلیل شده‌است. ساختار حرکتی سقف‌های تغییرفرم‌پذیر در چهارگروه مکانیزم صلب، غشایی، قیچی‌سان و چتری دسته‌بندی شده و ضمن تشریح جزئیات و نحوة تغییرفرم در هر مکانیزم، یک پروژه شاخص به عنوان مصداق هر گروه تحلیل شده‌است. سپس با بررسی مشخصات ۶۰ پروژه شاخص جهانی که در حدود شش دهه اخیر احداث و در آن از سیستم سقف‌های تغییرفرم‌پذیر استفاده شده، ویژگی‌های مهم این سازه‌ها تحلیل و ارزیابی شده‌است. تحلیل‌ها نشان می‌دهد که استفاده از سقف‌های تغییرفرم‌پذیر در حدود دو دهه اخیر توسعه چشمگیری پیدا کرده و برای پوشش استادیوم‌ها و اماکن ورزشی به طور گسترده‌ای استفاده شده‌است. در بین مکانیزم‌های حرکتی، مکانیزم صلب و در مرحله بعد مکانیزم غشایی بیشترین کاربرد را داشته و سیستم سازه خرپا و سازه کابلی بیش از سایر سیستم‌ها استفاده شده‌است. این سقف‌ها برای پوشش دهانه‌های تا بیش از 300 متر نیز مورد استفاده قرار گرفته و نسبت طول دهانه به ضخامت سقف از حدود 30 تا 240 تغییر می‌کند و بیشترین مقدار آن برای مکانیزم غشایی است. برای پوشش سقف‌های متحرک در چهار گروه، عمدتا از مصالح سبک شامل تفلون، ETFE و PVC استفاده شده است.
)