ارزیابی یکپارچگی در محدوده‌های شهریِ تاریخی، با تکیه بر مطالعۀ محلۀ سلطان امیر احمد کاشان و محدوده‌های پیرامون

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، دانشکدۀ معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناسی ارشد، مرمت و احیای بناها و بافت‌های تاریخی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی

10.22052/jias.2023.248282.1105

چکیده

یکپارچگی یک محدوده را احتمالاً می‌توان با فهم آن به‌عنوان یک کل به‌هم پیوسته مترادف دانست. به‌نظر می‌رسد که در واقع حفظ ساختارهای ملموس و غیرملموس این کل به‌هم‌پیوسته در نهایت یکپارچگی یک محدوده تاریخی را تضمین می‌کند. در بخش‌های قابل توجهی از چارچوب‌های حفاظت به‌طور ضمنی به یکپارچگی و اهمیت آن اشاره شده است. برای مثال منشور ونیز متذکر شده که محوطه‌های یادمان‌ها باید به‌طور خاص مراقبت شوند تا یکپارچگی آن‌ها حفظ شود. باوجود این، دست‌کم روال مشخصی برای ارزیابی و احصاء یکپارچگی در محدوده‌های شهری تاریخی در ایران تنظیم نشده است و مشخص نیست حدود یکپارچگی چه هستند. این در صورتی است که از جمله مهم‌ترین آسیب‌ها در شهرهای تاریخی ما تداوم نیافتن یکپارچگی به آن نحوی است که در وضعیت‌های تاریخی قابل شناسایی است. هدف اصلی این مطالعه یافتن اصلی‌ترین معیارهایی است که در ارزیابی یکپارچگی یک محدودۀ شهری نقش دارند. در این مقاله معیارهای اولیه برای ارزیابی یکپارچگی بر اساس چارچوب‌های حفاظتی موجود تدوین و سپس مدل اولیه بر روی پهنۀ شهری دربردارندۀ محلۀ سلطان امیر احمد و محدوده‌های شهری پیرامون به اجرا درمی‌آید. مقصود آن است که یافته‌های اولیه بر روی یک وضعیت شهری واقعی و آسیب‌دیده اجرا شده و معیارهای مورد نظر به‌صورت دقیق‌تری تبیین شوند. در این پژوهش از روش توصیفی‌ تحلیلی استفاده شده و متون تاریخی، اسناد کتابخانه‌ای، مطالعات میدانی و به‌ویژه بررسی تصاویر تاریخی مسیر دستیابی به اطلاعات بوده است. لذا تلاش شده است تا وضعیت اولیه و تقریباً یکپارچۀ محدودۀ شهری مورد نظر بر اساس وضعیت ضبط شده در عکس‌های هوایی سال 1335 و همچنین اطلاعات موجود از کاربری‌ها و کار و زندگی مردم در گذشته بازسازی شود. مدل اولیه برای ارزیابی یگپارچگی نیز عمدتاً بر اساس تحلیل متونی چون توصیه‌نامۀ نایروبی، منشور واشنگتن، بیانیۀ سن‌آنتونیو و اصول والتا تدوین شده است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهند که تغییر و تحولات صورت‌گرفته چگونه بر الگوهای کلان، بافت، بناها و ویژگی‌های بصری، رابطۀ محدوده با محیط پیرامون، کارکردها، روح و هویت مکان، فنون سنتی و سنت‌های فرهنگی یک محدودۀ شهریِ تاریخی تأثیر گذشته‌اند؛ و چگونه یکپارچگی آن را تحت تأثیر قرار داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار