آموزش رفتار سازه های با مصالح بنایی به دانشجویان کارشناسی معماری با استفاده از مدل بلوک‌های صلب متعادل

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری معماری، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران و عضو هیئت‌علمی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه شهید باهنر کرمان

2 استاد، دانشکده معماری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران

چکیده

با وجود آن که مسألۀ سازه‌های با مصالح بنایی یکی از حوزه‌های مهم و چالش برانگیز است، توجه کافی به آن‌ در حوزۀ آموزش سازه در معماری وجود نداشته است. نوشتار حاضر نتیجۀ تلاش‌های انجام شده برای پر کردن این خلأ را منعکس می‌کند که در قالب یک اقدام-پژوهی چهارساله، در پارادایم ممارست و از طریق انجام چرخه‌های آموزشی مکرر صورت پذیرفته اند. این پژوهش بر آموزش رفتار این سازه‌ها در سطح مقدمات متمرکز است و در پی پاسخگویی به این مهم است که چگونه می توان نحوۀ رفتارسازه‌های با مصالح بنایی را برای دانشجویان کارشناسی معماری بیان نمود؟ و مدل این آموزش چگونه می‌تواند شکل گیرد؟ راهبرد اتخاذ شده در مسیر، مطالعۀ تجربی و از طریق مشاهدۀ حرکت (مطالعۀ سینماتیک) مدل بلوک‌های صلب در قالب تحلیل و طراحی در حالت حد نهایی می‌باشد. اثر دو عامل ناپایدارکنندۀ نشست و زلزله بر روی مجموعۀ قوس و پایه، با رویکردی مبتنی بر جابجایی، در این مسیر مورد بررسی قرارمی‌گیرد. مشاهده شد که در راستای هدف آموزش رفتار سازه‌های با مصالح بنایی، برخی ازمفاهیم پایه و مسائل تحلیل حدی، چون تسلیم، وقوع مفاصل پلاستیک و وابستگی حدنهایی و محل مفاصل پلاستیک به تناسبات هندسی سازه، از طریق بررسی حرکتی مدل‌های بلوک صلب قابل طرح هستند. مدل آموزشی پیشنهادی مبتنی بر آزمایش دانشجویان بر روی مدل‌های فیزیکی و دنبال کردن مرحله به مرحله پرسش‌های هدایت شدۀ مدرس است که بر مشاهده تأکید دارند. نتایج این نوشتار می‌توانند به مدرسان برای تلاش در زمینۀ بهبود آموزش این حوزه توجه دهند.

کلیدواژه‌ها


ـ ایزدپناه، فرزین، و عیسی حجت. 1400. تأملی بر چالش‌ها و راهکارها در آموزش مکانیک سازه در معماری برای نوآموزان. مطالعات معماری ایران 10 (19)، 137ـ164.
ـ بیکر، ج.، و ژ. هیمن. 1391. طرح و تحلیل پلاستیک قاب‌ها. جلد اول: اصول و مفاهیم. ترجمۀ علی کاوه. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.
- Alexakis, Haris and Makris, Nicos. 2017. Hinging Mechanisms of Masonry Single-Nave Barre, Journal of Structural Engineering, 143 (6), 04017026.
- Allen Edward and et al.2010. Form and Forces. New Jersey: Willey and Sons.
- Gary Black, R. & Duff, S. 1994, A Model for Teaching Structures: Finite Element Analysis in Architectural Education, Journal of Architectural Education, pp. 38-55.
- Block, Philipe, 2022. https://block.arch.ethz.ch/brg/research/appropriate-construction-for-africa.
- Block, Ph., M. J. DeJong and J. Ochsendorf. 2006. As Hangs the Flexible Line: Equilibrium of Masonry Arches. Nexus network journal 8 (2): 13-24.
- Clemente, P. 1998. Introduction of Stone Arches. Int. J. of Earthquake Engineering and Structural Dynamics )27): 513-522.
- De Jong, M. J. 2009. Seismic Assessment Atrategies for Masonry Structures. Ph.D. thesis. Massachusetts institute of technology.
- Heyman, J. 2008, Basic Structural Theory, Cambridge: Cambridge University Press.
- Heyman, J. 1966. The Stone Skeleton. Int. J. of Solids Structures (2): 249-279.
- Housner, George W. ,1963. The Behavior of Inverted Pendulum Structurs during Erthquakes, Bulletin of the Seismological Society of America. VoL 53, No. 2, pp. 403-417. February, 1963.
- Huerta, S. 2006. Galileo Was Wrong: The Geometrical Design of Masonry Arches. Nexus Network Journal 8 (2): 25-51.
- Huerta, Santiago.2005.The Use of Simple Models in the Teaching of the Essentials of Masonry Arch , International Seminar, Theory and Practice of Construction: Knowledege, Means, Models.Ravenna 2005, 747-761.
- Huerta, S. 2001. Mechanics of Masonry Vaults: The Equilibrium Approach. Historical Constructions, P.B. Lourenço, and P. Roca (Eds.): 47-70.
- Neal B. Mitchell Jr. 1961. A Proposal for a Sequence of Structure Courses, Journal of Architectural Education, 15:4, 29-32, DOI: 10.1080/10464883.1961.11102442.
- Ochsendorf, J. 2005. Collapse of Masonry Structure. Ph.D. thesis. Cambridge University.
- Ochsendorf J. 2004. A Displacement-based Approach for the Safety Assessment of Masonry Structure. Proceedings of the Forth Iinternational Seminar on Structural Analysis of Historical Construction, Padova, Italy: 10-13.
- Oppenheim, I. J. 1996. Earthquake Analysis of Masonry Structure, 11th Conference on Earthquake Engineering.
- Piggot-Irvine, E. 2002. Rhetoric and Practice in Action Research, The Annual Conference of the British Educational Research Association, University of Exeter, 12-14 September 2002 .

- Sandaker, Bjørn N., Arne P. Eggen, and  Mark R. Cruvellier. 2013. The Structural Basis of Architecture. UK: Routledge.