«هندسه» همان «قدر» است و «عاقلۀ زنده و خَلّاقِ مهندسین» همان «لیلۀ مبارکۀ قدر»

نوع مقاله : علمی ترویجی

نویسنده

استاد، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران

چکیده

در بیان «اهمیت بسیار بالا و والای هندسه» بسیار شنیده‌ایم که بر بالای درب‌خانۀ آکادمیای علوم یونان نوشته بود: هرکه «هندسه» نمی‌داند، بر این درب‌خانه مگذرد و در آن گام ننهد.
متأسفانه غالب برنامه‌ریزان، طراحان و مهندسان جوان و پرشور و بسیار فعال ما در غالب حوزه‌های هنری، معماری یا صنعتی، با حقیقت و جوهرۀ معنایی کلیدواژه‌های اصلی مطرح در فرهنگ ازلی ـ ابدی سلام و اسلامِ سلام‌محور بیگانه‌اند و به همین سبب، تقریباً هیچ شناختِ بایسته و شایسته و راه‌گشاینده‌ای دربارۀ آن ندارند و همین باعث شده تا راهی برای ورود به گنج‌خانۀ این فرهنگ آسمانی غنی (یعنی دو منبع قدسی و گران‌قدرِ قرآن کریم و حدیث) و دستی برای بهره‌وری یا استفاده از دانش و حکمت عظیم و اصول و قوانین قابل به استخراج از آن نداشته باشند. یکی از این کلیدواژه‌های طلایی در فرهنگ سلامِ سلامت‌آفرین یا اسلام عزیز و شکست‌ناپذیرِ شکست‌ناپذیرسازندۀ هر نوع ساختمان وجودی و عملکردی، «قَدر» و دیگری «شب یا لیلۀ عظیم‌الشأن و مُبارکۀ قَدر» است. این مقاله بر سر آن است که تا حدودی پرده از این رازِ دل‌ناگشوده برگرفته، راه ورود انسان را به قلب این گنج‌خانۀ غنی و دست‌نخورده، و خوشبختانه بسیار نزدیک و دست‌یافتنی باز نماید. می‌خواهیم مستند بر اصیل‌ترین و ناب‌ترین اسناد الهی‌نهاد، یعنی قرآن کریم، حدیث و کلام اسلامی، بگوییم که «هندسه» همان «قَدر» است، و «مُطلَقِ قَدر» یا به‌بیانی «قَدرُ الأقدار» و «هندسۀ جامعِ تمامی هندسه‌ها» و «جوهر الجواهر هستی‌بخشنده و اندازه‌دهنده به جمع در وحدت اندازه‌های اول یا بُنیادین» همان «اللّه عزّوجل» است، و «اندیشه، دل یا عاقلۀ زنده، و دائم اندر توسعه و عالی‌ترشوندۀ انسانِ مهندس یا اندازه‌گذارنده» همان «عَرشِ عالیۀ حضرتِ قدر الأقدار» و «گنج‌خانه جانِ آکنده یا مملو از جواهر حق‌نهاد، هم‌نهاد، هم‌جوهر و اندر وحدتِ هندسه‌ها و اصول و قوانین الهی و ارکان قدسی‌نهاد هندسۀ مهندس» و همان «لیلۀ مبارکۀ قَدر»، و «مقام شب‌گونه یا گنجینه‌مانند، و عرشِ حضور و فاعلیتِ آن مُطلقِ هندسۀ مهندس» است.

کلیدواژه‌ها


ـ قرآن کریم (ترجمۀ مشروح آیات مورد استفاده از نویسندۀ مقاله است).
ـ بابویه قمّی، محمد بن على (شیخ صدوق). 1377. الخصال. ترجمۀ محمدباقر کمره‏اى. تهران: کتابچى‏.
ـ ـــــــ . 1361. معانی‌ الأخبار‏. قم: جامعه مدرسین حوزۀ علمیۀ قم، دفتر انتشارات اسلامی.
ـ بیطار، حسام. 2005. إعجاز الکلمة فی القرآن الکریم. مطابع المدنیّه و التّجاریه. عمّان ـ اُردن: حسام البیطار.
ـ حُرّ عاملى، شیخ محمد بن حسن. 1380. الجواهر السنیة فی الأحادیث القدسیة (کلیات حدیث قدسى). تهران: دهقان.
ـ حسن‌زادۀ آملی، حسن. 1378. مُمِدُّ الهِمَم در شرح فُصُوصُ الحِکَم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
ـ ـــــــ . 1385. عیون مسائل النفس و سَرح العیون فی شرح العیون. تهران: امیرکبیر.
ـ حسینى همدانى نجفى، محمد. 1363. درخشان پرتوى از اصول کافى. قم: چاپخانۀ علمیۀ قم.
ـ راغب اصفهانى، حسین بن محمد. 1374. ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. ترجمۀ غلامرضا خسروى حسینى. تهران: مرتضوی.‏
ـ روحانی علی‏آبادی، محمد. 1379. زندگانى حضرت زهرا(س). تهران: مَهام.
ـ فیض کاشانی، محمدمحسن. 1406ق. الوافی. اصفهان: کتابخانۀ امام امیرالمؤمنین علی(ع).
ـ مجلسی، محمدباقر. 1386. بحار الانوار. تهران: اسلامیه.
ـ مصطفوی، حسن. 1368. فرهنگ التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.‏
ـ موسوی خمینی، سید روح‌الله. 1368. صحیفۀ امام. تهران: مؤسسۀ نشر آثار امام خمینی(ره).