این مقاله به شناسایی متن و خوشنویس کتیبهای از دسترفته از مسجد شیخ لطفالله اختصاص دارد. این کتیبۀ طوماری یکی از عناصر مهم جلوخان مسجد شیخ بوده و چون نواری کل این جلوخان را قاب میگرفته است. بخش عمدۀ این کتیبه پیش از برداشته شدن اولین عکسها از این بنا آسیب دیده و از بین رفته بوده است. پس از آن جای این کتیبۀ تخریبشده را گچ میکشند و در طی مرمتهای بعدی کاشیهایی با طرح گیاهی به جای آن مینشانند. از این رو، امروز متن و خوشنویس آن بر ما معلوم نیست. در این تحقیق تلاش کردهاند با بازسازی تصویری این کتیبۀ از دسترفته از روی تصاویر معدود تاریخیای که به دست رسیده است، متن آن را بازخوانی و خوشنویس آن را شناسایی کنند. روش این تحقیق سندپژوهی باستانشناسانه است و بر محور مطالعۀ کتابخانهای و بررسی میدانی و بازسازی رقومی به پیش میرود. این تحقیق نشان میدهد که متن این کتیبه حدیثی است مشهور به حدیث جابر. با توجه به اختلافها در روایت حدیث جابر، در این تحقیق متن این کتیبه را به دقت خوانده و همۀ کلمات آن را روشن کردهاند. همچنین این تحقیق نشان میدهد که خوشنویس این کتیبه علیرضا عباسی، خوشنویس برجسته و بنام عهد شاهعباس اول، بوده است.
اکرامی، محمدصادق. ۱۳۹۷. شناخت تغییرات کتیبههای مسجد شیخ لطفالله بر اساس منابع تصویری. پایاننامۀ کارشناسیارشد مطالعات معماری ایران. اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان. استادان راهنما: مهدی سعدوندی و حسین پورنادری.
صفتگل، منصور، و تاته روساساجیما. ۱۳۷۹. زندگانی ژان شاردن، جهان اسلام و اروپا در سدۀ هفدهم میلادی. تألیف پروفسور ماساشی هانهدا. کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش. ۳۷ـ۳۸: ۸۶ـ۹۲.
علامه حلی، حسن بن یوسف. ۱۳۸۱. ترتیب خلاصةالأقوال فی معرفةالرجال. مشهد: آستان قدس رضوی. بنیاد پژوهشهای اسلامی.
اکرامی, محمد صادق, & غلامعلی فلاح, محمد. (1401). خوانش متن و شناسایی خوشنویس کتیبۀ طوماری از دست رفتۀ جلوخان مسجد شیخ لطفالله. مطالعات معماری ایران, 11(21), 69-89. doi: 10.22052/jias.2022.246085.1013
MLA
محمد صادق اکرامی; محمد غلامعلی فلاح. "خوانش متن و شناسایی خوشنویس کتیبۀ طوماری از دست رفتۀ جلوخان مسجد شیخ لطفالله", مطالعات معماری ایران, 11, 21, 1401, 69-89. doi: 10.22052/jias.2022.246085.1013
HARVARD
اکرامی, محمد صادق, غلامعلی فلاح, محمد. (1401). 'خوانش متن و شناسایی خوشنویس کتیبۀ طوماری از دست رفتۀ جلوخان مسجد شیخ لطفالله', مطالعات معماری ایران, 11(21), pp. 69-89. doi: 10.22052/jias.2022.246085.1013
VANCOUVER
اکرامی, محمد صادق, غلامعلی فلاح, محمد. خوانش متن و شناسایی خوشنویس کتیبۀ طوماری از دست رفتۀ جلوخان مسجد شیخ لطفالله. مطالعات معماری ایران, 1401; 11(21): 69-89. doi: 10.22052/jias.2022.246085.1013