1
دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
2
دانشیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی
3
استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور
چکیده
خوون‌چینی نوعی گره‌چینی آجری برجسته است که از عناصر تزیینی معماری سنتی اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌ـ معتدل خوزستان به شمار می‌رود. برجستگی خوون‌چینی منجر به سایه‌اندازی بر نما می‌شود و به‌ویژه در تابستان، سطح بزرگی از نما را می‌پوشاند. اثر خوون‌چینی بر کاهش نفوذ گرما از نما به داخل در تابستان، پیش‌تر در پژوهشی توسط نگارندگان با روش تجربی اثبات شد. با توجه به تفاوت زیاد دمای محیط در تابستان و زمستان، هدف از این پژوهش، بررسی تغییرات روزانۀ دمای سطح داخلی دیوار با نمای خوون‌چینی نسبت به دیوار بدون تزیینات در زمستان است تا از این راه، اثر خوون‌چینی بر دمای سطحی دیوار در دو فصل با یکدیگر مقایسه شوند. دو اتاقک یکسان که وجه جنوبی آن‌ها دیوار آجری است، در آبادان به‌عنوان نمایندۀ اقلیمِ مورد مطالعه ساخته شدند. یک نقش خوون‌چینی با سایه‌اندازی زیاد بر دیوار آجری اتاقک‌ها، در یکی با دو سانتی‌متر برجستگی نسبت به زمینه و در دیگری بدون برجستگی اجرا شد. دمای محیط و دمای سطح داخلی دیوار جنوبی اتاقک‌ها در شش دورۀ اندازه‌گیری، هر دوره شامل سه شبانه‌روز پیوسته، در تابستان و زمستان 1398 ثبت شدند. برای اطمینان از درستی کارکرد مدل‌های ساخته‌شده، آزمایش به روش شبیه‌سازی تکرار شد. داده‌ها نشان دادند تغییرات روزانۀ نمودار اختلاف دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی و دیوار بدون خوون‌چینی، در تابستان و زمستان، از الگوی مشابهی پیروی کردند که تابعی از نوسان روزانۀ دمای محیط است. در هریک از روزهای اندازه‌گیری، بیشترین و متوسط دمای روزانۀ سطح داخلی دیوار با نمای خوون‌چینی از دیوار دیگر کمتر بود؛ درحالی‌که کمترین دمای سطحی دیوار مقداری افزایش را نشان داد. این نتیجه به این معناست که خوون‌چینی اثر تعدیل‌کننده دارد و دامنۀ تغییرات دمای سطح داخلی دیوار را کاهش می‌دهد. میانگین کاهش بیشترین دمای سطحی روزانۀ دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی نسبت به دیوار بدون آن در مجموعِ هجده شبانه‌روز اندازه‌گیری تجربی در تابستان و زمستان، به‌ترتیب 1 و 2/1 درجۀ سلسیوس، میانگین کاهش متوسط دمای سطحی روزانۀ دیوار 2/0 درجۀ سلسیوس و میانگین افزایش کمترین دمای سطحی روزانۀ دیوار 4/0 درجۀ سلسیوس محاسبه شد.
دهار, علی, طاهباز, منصوره, & تابان, محسن. (1400). بررسی دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی در اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌ـ معتدل (تابستان و زمستان). مطالعات معماری ایران, 10(19), 215-230.
MLA
علی دهار; منصوره طاهباز; محسن تابان. "بررسی دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی در اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌ـ معتدل (تابستان و زمستان)". مطالعات معماری ایران, 10, 19, 1400, 215-230.
HARVARD
دهار, علی, طاهباز, منصوره, تابان, محسن. (1400). 'بررسی دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی در اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌ـ معتدل (تابستان و زمستان)', مطالعات معماری ایران, 10(19), pp. 215-230.
VANCOUVER
دهار, علی, طاهباز, منصوره, تابان, محسن. بررسی دمای سطح داخلی دیوار جنوبی با نمای خوون‌چینی در اقلیم بسیار گرم و نیمه‌خشک‌ـ معتدل (تابستان و زمستان). مطالعات معماری ایران, 1400; 10(19): 215-230.
)