میدان وقت و ساعت، یکی از میدان‌های تاریخی شهر یزد است. نگاهی به پژوهش‌های مرتبط با این میدان نشان می‌دهد که تاکنون پژوهشی مبتنی بر اسناد معتبر تاریخی که بتواند پیشینۀ تاریخی این میدان و فرایند شکل‌گیری آن را به‌درستی تبیین کند، صورت نگرفته است؛ همین امر سبب وجود ابهامات زیاد و نبود آگاهی لازم دربارۀ پیشینۀ تاریخی این میدان شده است. ازاین‌رو و با تکیه بر شواهد تاریخی و میدانی جدیدی که در دو دهۀ اخیر به دست آمده است، این نوشتار می‌کوشد که تصویر روشنی از پیشینۀ تاریخی و فرایند شکل‌گیری این میدان ارائه دهد. در همین راستا سعی شده با روش توصیفی‌تحلیلی و با استناد به منابع گوناگون نظیر متون تاریخی، مطالعات باستان‌شناسی، تحقیقات میدانی، اسناد تاریخی شامل عکس‌های هوایی و تصاویر آرشیوی و بررسی منابع شفاهی (پرسش از معمران مطلع از میدان)، هدف مقاله محقق شود. فهم پیشینۀ تاریخی میدان وقت و ساعت در این مقاله، متکی بر شناخت لایه‌های تاریخی آن است که بخشی از آن‌ها به‌تازگی مورد شناسایی قرار گرفته؛ از آن جمله می‌توان به زنگ میدان از قرن هفتم هجری قمری، پایاب قنات وقف‌‌آباد و پایاب قنات زارچ از قرن هشتم هجری قمری، مسجد دورۀ تیموری در شمال میدان و مشاهدات باستان‌شناسی دو دهۀ اخیر در میدان اشاره کرد. بخشی دیگر از عناصر و لایه‌های تاریخی مورد اشاره در این مقاله، هرچند پیش‌تر در سایر منابع معرفی شده‌اند، نسبت آن‌ها در فهم پیشینۀ تاریخی میدان به‌درستی مورد کندوکاو قرار نگرفته است؛ از آن جمله می‌توان به بقعۀ سیدرکن‌الدین، آب‌انبار وقت و ساعت، نخل میدان و سنگ قبر تاریخی میدان اشاره کرد. عناصر تاریخی پیرامون میدان از قرن هفتم تا قرن دوازدهم هجری قمری، گواهی بر غنای لایه‌های تاریخی در این میدان هستند. بررسی‌های مقاله نشان می‌دهد که برخلاف بسیاری از منابع که پیشینه و تاریخ شکل‌گیری میدان وقت و ساعت را به قرن هشتم هجری قمری نسبت داده‌اند، این میدان مربوط به عصر صفوی است و قدیمی‌ترین عنصر شکل‌دهندۀ بدنه محصورکنندۀ آن، آب‌انبار وقت و ساعت مربوط به اواخر عصر صفوی در ضلع شمالی میدان است.
)