سنجش حس مکان و شناسایی مؤلفه‌های مؤثر بر آن در بافت تاریخی تهران (موردپژوهی: محلۀ تاریخی امامزاده یحیی) (علمی پژوهشی)

نویسندگان

1 دانشگاه علم و صنعت ایران

2 دانشکده معماری و شهرسازی

چکیده

امروزه سطح پایین حس مکان و کمرنگ بودن احساس تعلق و هویت ساکنان در بسیاری از مناطق شهری، به‌خصوص در بافت‏های تاریخی، به‌واسطۀ دگرگونی‏ها و تغییرات نامتناسب با بستر، روح و غریزۀ آدمی، مسئله‏ای مهم در بحث چگونگی برخورد با بافت‏های تاریخی است. این پژوهش، با روش توصیفی‌تحلیلی، به بررسی مفهوم چندبعدی حس مکان و شناسایی عوامل تشکیل‌دهندۀ آن در محلۀ تاریخی امامزاده یحیی به‌عنوان محله‏ای رو به زوال می‏پردازد. بدین منظور برای سنجش حس مکان و ارزیابی عوامل مؤثر بر آن از ابزار پرسشنامه و مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافته استفاده شده و با استفاده از آزمون همبستگی به کشف رابطۀ معنادار، شدت و جهت رابطۀ میان آن‏ها پرداخته شده است. نتایج نشان داد که درمجموع، حس مکان ساکنان محلۀ امامزاده یحیی در سطح پایینی قرار دارد و از جمله دلایل آن می‏توان به نارضایتی ساکنان از عوامل کالبدی، اجتماعی، فعالیتی و معنایی در محله اشاره کرد. همچنین آزمون همبستگی نشان داد میان حس مکان ساکنان و احساس افتخار آن‏ها به حضور در محله، رابطۀ معناداری وجود دارد (05/0P < /span><) و سطح بالای حس مکان باعث می‏شود تا ساکنان با شدت بیشتری خود را اهل محلۀ خویش بدانند و متناسب با آن، انگیزۀ تداوم سکونت و ماندگاریشان در محل زندگی ارتقا یابد. در مقابل نحوۀ پیدا کردن مسیرها توسط ساکنان در این محله، رابطۀ معناداری با بُعد وابستگی به مکان برقرار نکرده است (156/0r= و‏05/0P>). همچنین نتایج حاکی از این است که وجود ابنیۀ تاریخی در محلۀ امامزاده یحیی به‌رغم علاقه‏مندی ساکنان به آن (76/4= میانگین)، به‌خودی‌خود موجب تقویت حس مکان در ساکنان نمی‏گردد و تنها یکی از توانمندی‏های موجود محسوب می‏شود. ازاین‌رو می‏توان به کمک آن و سایر توانمندی‏های موجود، با برنامه‏ریزی‏های مدبّرانه، راه رسیدن به سطح بالاتری از حس مکان، تعلق به مکان و هویت مکان را هموارتر کرد.
 

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار