آثار معماری بهجامانده از گذشته را میتوان از جوانب گوناگون و با رویکردهای مختلف، مطالعه کرد. فرم معماری، سازه و فنون ساخت، تزیینات و جزئیات بناها و سیر تحول و تطور آنها از زمان شکلگیری تا امروز، موضوعاتی کلی است که میتوان در بناهای گذشته بررسی کرد. علاوه بر بناها، برخی اجزا و عناصر معماری گذشته نیز به‌دلیل برخورداری از ویژگیهای منحصربهفرد و جالب توجه، واجد ارزش هستند و میتوانند موضوع بررسی باشند. در این مقاله، به‌طور ویژه به منارۀ مسجدجامع کاشان پرداخته میشود که اولین بنای تاریخدار کاشان در دورۀ اسلامی به حساب میآید. پایداری این بنا پس از گذشت قرنها و با وجود وقوع زمینلرزههای متعدد در کاشان، ضرورت بررسی و مستندنگاری آن را تبیین میکند. بنابراین هدف این پژوهش آن است که ضمن توجه به پیشینۀ تاریخی مناره و مستندنگاری دقیق اجزای مختلف آن، شیوۀ ساخت هریک از این اجزا و فرم سازهای و جریان نیروها در مناره بررسی شود و سپس تحلیل لرزهای صورت گیرد. برای رسیدن به این هدف، بخش مهمی از دادههای پژوهش از راه حضور در مسجدجامع کاشان و پیمایش مناره و برداشت آن به دست آمده است؛ همچنین از منابع کتابخانهای و شفاهی برای کنترل یافتههای میدانی و دانستن سرگذشت مسجد استفاده شده است. راهبرد اصلی این پژوهش توصیفی‌تحلیلی است و آن بخش از نتایج پژوهش که به تحلیل لرزهای مربوط است، حاصل تحلیل مناره با استفاده از نرمافزارSAP2000 است. نتیجۀ این پژوهش نشان میدهد در ساخت منارۀ مسجدجامع که به استناد کتیبۀ روی آن یک منارۀ سلجوقی است، تدابیری به کار گرفته شده؛ از جمله فرم باریکشوندۀ مناره، کاهش ضخامت اجزای آن با افزایش ارتفاع، کاهش صلبیت بنا، ایجاد فضاهای خالی با اجرای دو پلکان و کاربرد چوب در ساختمان آن. کاربست چنین تمهیدات معمارانهای است که مناره را از آسیب جدی در طول قرنها مصون داشته است.
عالمی, بابک, کمالی, صدیقه, & اسدی چیمه, نغمه. (1400). نخستین یادگار دوران اسلامی کاشان؛ بررسی فرم، سازه و شیوۀ ساخت منارۀ مسجدجامع کاشان (علمی پژوهشی). مطالعات معماری ایران, 8(15), 5-25. doi: 10.22052/1.15.5
MLA
بابک عالمی; صدیقه کمالی; نغمه اسدی چیمه. "نخستین یادگار دوران اسلامی کاشان؛ بررسی فرم، سازه و شیوۀ ساخت منارۀ مسجدجامع کاشان (علمی پژوهشی)", مطالعات معماری ایران, 8, 15, 1400, 5-25. doi: 10.22052/1.15.5
HARVARD
عالمی, بابک, کمالی, صدیقه, اسدی چیمه, نغمه. (1400). 'نخستین یادگار دوران اسلامی کاشان؛ بررسی فرم، سازه و شیوۀ ساخت منارۀ مسجدجامع کاشان (علمی پژوهشی)', مطالعات معماری ایران, 8(15), pp. 5-25. doi: 10.22052/1.15.5
VANCOUVER
عالمی, بابک, کمالی, صدیقه, اسدی چیمه, نغمه. نخستین یادگار دوران اسلامی کاشان؛ بررسی فرم، سازه و شیوۀ ساخت منارۀ مسجدجامع کاشان (علمی پژوهشی). مطالعات معماری ایران, 1400; 8(15): 5-25. doi: 10.22052/1.15.5
)