مطالعه و تبیین چارچوب و راهبردهای حفاظت از بازار تاریخی نراق و محدودۀ شهری پیرامون

نویسندگان

1 دانشگاه کاشان

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز

چکیده

نراق که برای دوران طولانی بر سر یک راه تاریخی مهم قرار داشته، زیستگاهی برخوردار از محیط طبیعی مناسب و آب کافی بوده است. لذا شهر برای دوره‌ای طولانی از درآمدهای قابل توجه تجارت منطقه‌ای و کشاورزی بهره‌مند بوده است. اقتصاد شهر در اثر پیامدهای ناشی از تغییر در راه‌های منطقه‌ای به‌شدت آسیب‌ دیده که دامنۀ آن تا بازار گسترش یافته است. دور شدن شهر از راه‌های اصلی منطقه‌ای باعث شده تا بازار جایگاه منطقه‌ای و شهری خود را از دست بدهد. این مسئله و گسترش شهر در اثر احداث خیابان موسوم به امام‌خمینی در مجاورت بازار (دهه 50) و شهرک جدید به انزوایی منجر شده است که بازار را همچون سایر بخش‌های شهر تاریخی درگیر کرده است. احداث خیابان افزون بر تغییرات ناشی از تخریب مستقیم بخش‌هایی از بازار و بستر شهری آن، منجر به انتقال فعالیت‌ها و پیشه‌ها از درون بازار و محله‌ها شده و خیابان را به رقیب پرقدرت بازار تبدیل کرده است. لذا شهری که اقتصاد نسبتاً غنی خود را از دست داده است، علاوه بر تخریب برخی بخش‌ها با عنصر جدید خیابان نیز مواجه شده که از دو نقطه‌نظر تجاری و دسترسی، رقیب اصلی بازار بوده و ملزومات خود را به شهر تاریخی تحمیل کرده است؛ از جمله اینکه گذر بازار به حاشیه رانده شده و محور تجاری جدیدی در امتداد خیابان شکل گرفته است. با وجود این، بازار هنوز از ارزش‌های قابل توجهی برخوردار است و شهر تاریخی نیازمند حفاظت است. این مقاله که روش پژوهشی آن تفسیری‌تاریخی است و انجام آن بر تکنیک سوات استوار است، در پی پاسخ دادن به این پرسش‌هاست که چالش‌های بازار تاریخی نراق از نگاه معیارهای حفاظت از شهرهای تاریخی چیست؟ و راهبردهای حفاظت از بازار در بستر بافت تاریخی و به تفکیک زیرناحیه‌های آن، چه می‌تواند باشد؟ هدف مقاله تعریف و تبیین چارچوب و راهبردهای حفاظت از بازار تاریخی نراق است. یافته‌های مقاله نشان می‌دهد که هر گونه راهبرد در جهت حفاظت از بازار باید با توجه به بستر شهری آن و در نسبت با عناصر مهم شهر امروز یعنی خیابان و میدان طرح شود. علاوه بر این، ارتقای بازار نیازمند راهبردهایی همچون احیای مجموعه‌های بازار، تعریف و تقویت مرکزیت تجاری، بازتعریف ارتباط میان بازار و خیابان و تقویت رابطۀ میان گذر بازار و میدان است.
 

کلیدواژه‌ها