مستندنگاری و حفاظت پوشش گیاهی باغ‌های تاریخی، نمونه موردی: باغ فین کاشان

نویسنده

چکیده

پوشش گیاهی، بخش مهمی از موجودیت یک باغ تاریخی است؛ به‌گونه‌ای که با حذف آن از کالبد باغ، دیگر نام «باغ» را به یک اثر تاریخی نمی‌توان اطلاق کرد. ازآنجایی‌که پوشش گیاهی باغ عنصری است زوال‌پذیر و جایگزینی و مرمت آن به‌مانند آثار معماری، به سهولت امکان‌پذیر نیست، لزوم مستندسازی آنان به‌عنوان عنصر تاریخی زندۀ باغ، در کنار مستندسازی بناها و معماری باغ، اهمیت وی‍ژه دارد. در این میان، درختان به‌ویژه درختان کهنسال که تاریخ غرس آن‌ها چه بسا با احداث باغ مقارن باشد، به‌عنوان گیاهان دائمی باغ، جایگاه مهم‌تری دارند. لذا هدف کلی این پژوهش، ارائۀ روشی برای جمع‌آوری و تنظیم اطلاعات مربوط به پوشش گیاهی یک باغ تاریخی، در قالب یک طرح مستندنگاری است تا ضمن معرفی هر درخت به‌صورت مجزا، بتوان مدیریت پوشش گیاهی باغ را در مقیاسی خردتر و برای هر درخت ارائه کرد. برای مستندنگاری همۀ درختان، به‌منظور ثبت وضعیت گیاه در یک مقطع زمانی خاص، به‌عنوان اولین گام، لازم است نقشۀ دقیقی از پوشش گیاهی باغ، توسط برداشت‌های میدانی تهیه شود. در گام بعدی، لازم است قالبی به‌منظور ثبت اطلاعات و مستندات جمع‌آوری شده در نظر گرفته شود. اطلاعاتی نظیر نام علمی درختان، سن، ارتفاع و قطر آن‌ها و خصوصیات ظاهری آنان در این قالب درج می‌شود. بخشی از اطلاعات نیز به‌صورت گرافیکی (عکس و ترسیمات شماتیک) درج می‌گردد تا ضمن تکمیل هرچه بیشترِ مستندات، بتوان آن‌ها را برای برنامه‌ریزی دقیق‌تر مورد بهره‌برداری قرار دارد. روش مورد استفاده در این فرایند، بررسی‌های کتابخانه‌ای، برداشت‌های میدانی و بهره‌گیری از تجربیات افراد ذی‌اطلاع در این خصوص است که در نهایت، منجر به پیشنهاد تکنیکی برای مستندنگاری گیاهان یک باغ تاریخی و به‌کار بردن آن برای مستندسازی پوشش گیاهی باغ فین کاشان می‌شود.

کلیدواژه‌ها