توالی معنادار فعالیت‌ها در مسکن، مطالعۀ موردی ایل قشقایی

نویسندگان

چکیده

توالی فعالیت‌ها در محیط زندگی افراد دارای جنبه‌های عینی و آشکاری است که وابسته به وجوه ذهنی و معناداری در نظام فرهنگی و روش زندگی آن‌هاست. توالی فعالیت‌ها با دو صورت «فضایی و زمانی»، روش تفکیک یا تجمیع فعالیت‌ها در مسکن فرهنگ‌های مختلف است که منشأ شکل‌گیری و توسعۀ قرارگاه‌های رفتاری می‌شود. چارچوب نظری این پژوهش تحت دیدگاه‌های فرهنگی، به بررسی «فعالیت‌ها، بازه زمانی و فضایی فعالیت و توالی زمانی و فضایی فعالیت‌‌ها» و معانی حاکم بر آن در محیط مسکن می‌پردازد که بدین منظور، یک مطالعۀ موردی در محیط مسکونی «ایل قشقایی» صورت گرفت. در این مطالعه، از روش تحقیق کیفی با تکنیک‌های مختلف گردآوری اطلاعات همچون عکس‌برداری از محیط و فعالیت‌ها، ترسیم نقشه‌های محیط مسکن، ترسیم دیاگرام توالی قرارگاه‌های رفتاری و مصاحبۀ نیمه‌ساختاریافتۀ نردبانی استفاده شد. پس از کدگذاری محتوای اطلاعات گردآوری‌شده، یافته‌های تحلیلی در دو بخش «توالی فضایی» و «توالی زمانی» فعالیت‌ها دسته‌بندی شد و تحت مدل ابزارـ‌غایت، پیامدها و معانی حاکم بر توالی فعالیت‌ها در قالب گزاره‌های «خصوصیت، پیامد، معنی» تشریح گردید. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که توالی فعالیت‌ها در مسکن «ایل قشقایی» تحت تأثیر معانی «حفظ جایگاه اجتماعی» و «رعایت محرمیت افراد و فعالیت‌ها» قرار دارد. پیامدهای دیگر معانی همچون «مطلوبیت محیطی رویداد فعالیت قرارگاه‌ها» شرایط رویداد عادت‌واره‌های روش زندگی را در مسکن مهیا می‌کنند. نتایج این پژوهش علاوه بر ارائۀ یک چارچوب نظری برای مطالعۀ رابطۀ انسان‌محیط و ارائۀ ویژگی‌های توالی فعالیت‌ها، بر معنادار بودن توالی فضایی و زمانی فعالیت‌ها در مسکن تأکید دارد.

کلیدواژه‌ها