شناخت ساختار کالبدی قلعه روستای خورانق با رویکرد تأثیرپذیری از الگوهای رفتاری

نویسندگان

چکیده

این پژوهش سعی بر آن دارد که ضمن معرفی اجمالی ساختار کالبدی قلعۀ روستای خورانق، اقدام به شناسایی رفتارهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ساکنان نماید و از این رهنمود به دنبال این پرسش است که آیا مفاهیم اجتماعی، رفتارهای فرهنگی و شرایط اقتصادی، در شکل‌گیری کالبدی قلعه مؤثر بوده است یا خیر و اگر مؤثر بوده در چه حد، شکل قلعه را تحت تأثیر خود قرار داده است؛ قلعه‌ای که علاوه بر قدمت زیادش، از معدود قلعه‌های کاملاً مسکونی (بدون سیستم حکومتی) یزد و حتی ایران شمرده می‌شود. این قلعۀ منحصربه‌فرد و بسیار نادر، هم‌اکنون کاملاً خالی از سکنه است و هیچ‌یک از ساکنان قدیمی در آن سکونت ندارند تا بتوان از طریق آن‌ها به مطالعات میدانی و دریافت تأثیر رفتارهایشان بر کالبد پرداخت. همچنین بدان سبب که منابع کمی نیز دربارۀ آن وجود دارد، تنها راه ممکن، اظهار نظر از طریق آثار کالبدی باقی‌مانده است؛ البته نمی‌توان تجربه‌های زیست معدود ساکنان در قید حیات قلعه را نیز نادیده گرفت. هدف این پژوهش آن است که ضمن شناخت یک نمونۀ بکر معماری بومی، به تأثیر متقابل رفتارها و باورهای ساکنان و کالبد معماری بپردازد. این مقاله بر پایۀ نتایج کاوش‌های بسیار محدود باستان‌شناسی، تحقیقات میدانی، مطالعات تاریخی و بررسی انتقادی متون، نتیجه خواهد گرفت که کالبد قلعه، که در طول زمان بر پایۀ طرحی منسجم، به دور هسته‌ای مرکزی پیچیده شده است، بر پایۀ فلسفه‌ای اجتماعی، فرهنگی و مذهبی شکل گرفته؛ به‌طوری‌که شناخت کالبد، بدون شناخت مفاهیم در پس آن، میسر نیست و این دو، موجودیتی جدانشدنی‌اند.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار