Reconstruction of the Dome of Seh-Gonbad TombTower in Urmia Based on Architectural Documents

Document Type : Original

Authors

1 Assistant Professor, Faculty of Architecture, Urbanism, and Art, Urmia University

2 Ph.D. candidate, Department of History of Art, University of York, United Kingdom

Abstract

Seh-Gonbad tomb tower is a Seljuq monument in Iran that despite its peculiar features has received littlescholarly attention. Geometric decorations, Kufic inscriptions, along other architectural features have made this tower one of the significant funerary examples of sixth-century architecture. While the rich decorations and inscriptions of this building have been studied earlier, there is little information regarding its architectural characteristics. Given that some of the architectural elements of tomb towers such as this have changed over the years due to neglect, the question in this research is: What were the architectural characteristics of the exterior dome of this tomb tower? The aim of thispaper is to investigate the physical structure of the Seh-Gonbad, focusing on its formal, geometric, and proportional features in order to reconstruct the destroyed part of the building (thedome). Field and library research were used in this paper as well as acomparative analysis with contemporaneous andsimilar examples. Through comparative analysis with other tomb towers in the region,the research sheds new light on the geometric proportions of the Seh-Gonbad which introduces a novel geometric system in these monuments and theirexterior features. Finally, it is concluded that based on physical transformations in the Seh-Gonbad tower over time and its architectural and geometric similarities with parallel examples, this building had an external dome in the past,most likely conical or pyramidal in shape.
 

Keywords


افشار سیستانی، ایرج. 1382. نگاهی به آذربایجان غربی. تهران: ثامن‌الائمه(ع).
انزلی، حسن. 1384. ارومیه درگذر زمان. چ ۲. تهران: دستان.
پوراحمدی، مجتبی. 1389. هندسه در گنبد آرامگاه شیخ زاهد گیلانی: الگویی برای طراحی گنبد در کرانه جنوبی دریای خزر. هنرهای زیبا ـمعماری شهرسازی، ش. 43: 83ـ92.
پوپ، آرتور. 1969. سیری در هنر ایران؛ از دوران پیش‌ازتاریخ تا امروز. ترجمۀ باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی. 1387. تهران: علمی و فرهنگی.
حسینی، سید هاشم. 1389. معرفی سبک مقبره‌سازی متصوفۀ آذربایجان. نشریۀ هنرهای زیبا،ش. 43: 57ـ68.
دانشوری، عباس. 1390. مقابر برجی سده‌های میانی ایران: مطالعه‌ای نگاره‌شناختی. ترجمۀ جواد نیسانی و زهره ذوالفقار کندری. تهران: سمت.
دیباج، اسماعیل. 1345. آثار باستانی و ابنیۀ تاریخی آذربایجان. تهران: شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران.
رایس، دیوید تالبوت. 1381. هنر اسلامی. ترجمۀ ماه ملک بهار. چ۲. تهران: علمی و فرهنگی.
راوندی، محمد بن علی بن سلیمان راوندی. 1385. راحة الصدور و آیة السرور در تاریخ آل سلجوق. به اهتماممحمد اقبال. تهران: اساطیر.
رضازاده اردبیلی، مجتبی، و مجتبی ثابت فرد. 1392. بازشناسی کاربرد اصول هندسی در معماری سنتی (مطالعۀ موردی: قصر خورشید و هندسۀ پنهان آن). هنرهای زیبا ـ معماری شهرسازی 18(1): 29ـ44.
  زارعی، محمدابراهیم. 1396. بازشناسی سه برج آرامگاهی: اشقون بابا، اوچ گنبدخانو ینگی ارخ در شهرستان بیجار استان کردستان. باستان شناسی پارسه 1(2): 77ـ89.
عقابی، محمدمهدی. 1376. دایرةالمعارف بناهای تاریخی ایران در دورۀاسلامی، بناهای آرامگاهی. تهران: حوزۀ هنری.
فری، خسرو. 1400. مصاحبۀ حضوری.
قوچانی، عبدالله. 1395. بررسی کتیبه‌های برج سه‌گنبد و مسجدجامع ارومیه. فصلنامۀ فنی هنری اثر 37(75): 39ـ48.
کاویانپور، احمد. 1378. تاریخ ارومیه. تهران: آذر کهن.
کیانی، یوسف. 1379. معماری ایران (دورۀ اسلامی). تهران: سمت.
گدار، آندره. 1371. آثار ایران. ج 3 ـ 4. ترجمۀ ابوالحسن سروقد مقدم. مشهد: آستان قدس رضوی.
محمدزاده، اصغر. 1365. تاریخ دارالملک مراغه. تهران: اوحدی.
مرادی، امین. 1399. برج‌مقبرۀ منسوب به میرخاتون در سلماس. در اسناد و مطالعات سلماس و اطراف. ویراستۀ رضا شیرازیان. ترجمۀ آندره ماروتی. 133ـ154. تهران: دستان.
مرادی، امین، بهروز عمرانی، و سید رسول موسوی حاجی. 1398. نقدی بر ساختار کلی سبک رازی براساس تحلیل دو گونۀ مقبره و گنبدخانه در معماری دوران سلجوقی. فصلنامۀپژوهش‌های معماری اسلامی 22(7): 108ـ124.
مشکوتی، نصرت‌الله. 1345. فهرست بناهای تاریخی و اماکن باستانی ایران. تهران: چاپخانۀ وزارت فرهنگ و هنر.
مشکور، محمدجواد. 1349. نظری به تاریخ آذربایجان و آثار باستانی و جمعیت‌شناسی آن. تهران: سلسله انتشارات انجمن آثار ملی.
معروفی اقدم، اسماعیل، و سلمان خسروی. 1393. تحلیل باستان‌شناختی بناهای آرامگاهی آذربایجان (شرقی و غربی) از دورۀ سلجوقی تا صفوی. فصلنامهپژوهش‌های زاگرس 2(1 و 2): 89ـ99.
مهدی‌زاده سراج، فاطمه، فرهاد تهرانی، و نیما ولی‌بیگ. 1390. به‌کارگیری مثلث‌های هنجار در محاسبات ریاضی و پیاده‌سازی هندسه در ساخت و اجرای معماری سنتی ایران. نشریۀ مرمت، آثار و بافت‌های تاریخی، فرهنگی (1): 15ـ26.
نجفقلی‌پورکلانتری، نسیم، ایرج اعتصام، و فرح حبیب. 1396. تجلی هندسه و تناسبات در بناهای سنتی معماری ایران در سبک آذری محدودۀ جغرافیای آذربایجان. فصلنامۀ جغرافیایی سرزمین (54): 115ـ130.
نوایی، کامبیز، و کامبیز حاجی قاسمی. 1390. خشت و خیال، شرح معماری اسلامی ایران. تهران: دانشگاه شهید بهشتی، سروش.
ویلبر، دونالد نیوتون. 1346. معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان. ترجمۀ عبدالله فریار. تهران: علمی و فرهنگی.
هلین برند، روبرت. 1380. معماری اسلامی. ترجمۀ باقر آیت‌الله‌زاده شیرازی. تهران: روزنه.
Onkal, H. 1996. AnadoluSelcukluTurbeleri. Ankara: Ataturk KulturMerkeziYayinlari.
Tavakkoli, Behrouz, RaanaCinmarasl. 2020. Geometry of the Form and Designs of IlkhaniTombs Tower of Azerbaijan (Case study: QarabaghBardaehTombs Tower). Historia Y MEMORIA (20): 251ـ272.