Qualitative and Typological Study of One-Way Windcatchers in Eastern Iran Case Study:Khousf City and Khour Village in South Khorasan

Document Type : Paper

Authors

1 M.Arch,, Architecture, School of Arts and Architecture, Yazd University

2 school of architecture, shahid beheshti university, tehran, iran

3 Ph.D. candidate, School of Engineering, Aalto University, Helsinki, Finland

Abstract

Windcatchersare architectural/engineering elements in the vernacular architecture of hot and arid cities of Iran. Nowadays, with the advancement of technology and due to lifestyle changesas well as the increase of airborne dust in the region, windcatchers have lost their former significance in these areas and natives have turned to using conventional cooling systems such as water and gas air conditioners. In this article, Khousf city and Khour village of Birjand district were selected as samples from the hot and dry climate in the east of Iran. In this paper, the two towns are introducedand briefly reviewedregarding urban texture, vernacular houses, and architecture of one-way windcatchers and their physical structure. The main objective of the study is to developa typology for the regionalwindcatchers by examining the placement of windcatchers in the plan and section of the building, the plan and elevation of awindcatcher, and the relationship between the windcatcher room and other spaces. The sample windcatcherswere selected for this studywith the help of existing documents and field observations, based on building integrity,accessibility to the building and itswindcatchers, and research limitations. It is intended thatavariety of regional windcatchers be included in the samples. The research method is logical analysis and description with a qualitative approach. The data acquisition method is based on library research, observation, and accurate field measurements. This study identifies three types of one-way windcatchers in the region, which are classified as khol, sharafeh and bad-gir in the local dialect. The type and number of windcatchersto be built in certain places of the house weredecided according to ease of construction, cost, and ventilation power. Finally, based on the information obtained in this study and the information gaps in research related toeastern Iran, recommendations for future research are presented.

Keywords


ابویی، رضا، فرهنگ مظفر، و لیلا ذاکرعاملی. 1391. پیدایش بادگیر در خانه‌های دشت یزد-اردکان. نشریۀ مرمت و معماری ایران (مرمت آثار بافت‌های تاریخی و فرهنگی) 2 (3): 15ـ۲۸.
اکرمی، غلامرضا، هومن یارمحمدی، و سارا داهی. 1391. بررسی کیفی و کمی انواع سیستم‌های برودتی رایج در بناهای مسکونی روستایی، مطالعۀ موردی: روستای خور. نشریۀ مسکن و محیط روستا، ش. 139:‌ 33ـ۵۰.
پوراحمدی، محبوبه، و محمدحسین آیت‌اللهی. 1391. راهکارهای بازکارایی بادگیرهای عقدا. نشریۀ مسکن و محیط روستا 31 (140): 29ـ۳۸.
توکلی، ش. 1394. بررسی تأثیر هندسه بر گونه‌شناسی بادگیرهای شهرستان سیرجان. همایش بومی‌سازی معماری و شهرسازی ایران، یزد.
حجازی، مهرداد، بینا حجازی، و صبا حجازی. 1396. معماری، عملکرد سرمایشی و رفتار لرزه‌ای بادگیر. مسکن و محیط روستا ۳۶ (۱۵۸): ۲۱ـ۳۴.
دهقانی، علیرضا، و سیروس آقانجفی. 1383. بررسی تجربی کارایی دو طرح جدید بادگیر و مقایسۀ آن‌ها با بادگیرهای سنتی. نشریۀ انرژی ایران 9 (2): 14ـ26.
سپهوند، محمد، محمد پیرمحمدی،و کیومرث بیرانوند. 1393. تحلیلی بر گونه‌شناسی معماری بادگیرها در مناطق گرم و خشک (نمونۀ موردی، شهر یزد). اولین همایش ملی افق‌های نوین در توانمندسازی و توسعۀ پایدار معماری، عمران، گردشگری، انرژی و محیط زیست شهری و روستایی. همدان.
سعیدی رضوانی، علیرضا. 1389. بررسی تجربی و شبیه‌سازی عملکرد بادگیرهای پیش‌ساخته جهت تهویۀ طبیعی ساختمان و کاهش مصرف انرژی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ مهندسی عمران، گرایش محیط زیست. دانشگاه فردوسی مشهد.
فیض جردوی، قاسم. 1395. اثر سازه‌های معماری سنتی و بادگیر بر حرارت محیط. چهارمین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در علوم و تکنولوژی. بانکوک.
کرمی، رامین، فرزاد نجفی گوگوچی، و محمد ایازی. 1391. بررسی روش‌های مختلف استفاده از بادگیرها جهت سرمایش طبیعی هوا. دومین همایش ملی انرژی باد و خورشید. تهران.
 محمودی زرندی، مهناز. 1395. تحلیلی بر جهت‌گیری، جانمایی و فضاهای سرویس‌دهندۀ بادگیرها در مساکن بومی یزد. مسکن و محیط روستا 35 (153): 35ـ۴۶.
محمودی، مهناز، و سید مجید مفیدی. 1387. تحلیلی بر گونه‌شناسی معماری بادگیرهای یزد و یافتن گونۀ کارکردی بهینه. نشریۀ هنرهای زیبا، ش. 36:‌ 27ـ۳۶.
محمودی، مهناز. 1385. بادگیر جذابیت سیما و منظر شهر یزد. مجلۀ باغ نظر 3 (5): 91ـ۹۹.
مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. 1397. طرح تجدید حیات بافت تاریخی شهر خوسف؛ شناخت، تحلیل، توان‌سنجی، مبانی نظری، طرح و راهبردهای اصلی. اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی.
مزیدی، محسن، و محمد مزیدی. 1387. ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﺪدی ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺑﺎدﮔﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪ‌ﻋﻨﻮان ﺳﻴﺴﺘﻢ‌ﻫﺎی ﺳﺮﻣﺎﻳﺶ اﻧﻔﻌﺎﻟﻲ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮔﺮم و ﺧﺸﻚ. نشریۀ انرژی ایران 11 (2): 39ـ۴۶.
معاونت عمران روستایی بنیاد مسکن و انقلاب اسلامی. 1386. گزارش فاز صفر طرح بهسازی بافت باارزش روستای خور. تهران: دانشگاه تهران.
مهدوی‌نژاد، محمدجواد، و کاوان جوانرودی. 1390. مقایسۀ تطبیقی اثر جریان هوا بر دو گونه بادگیر یزدی و کرمانی. نشریۀ هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی 3 (48): 69ـ۸۰.
مهندسان مشاور معماری و شهرسازی کلوان فضا شهر. 1398. طرح مطالعات مستندسازی بافت فرهنگی تاریخی روستای خور. اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خراسان جنوبی.
مهندسین مشاور بتل مک‌کارتی. 1381. بادخان. ترجمۀ محمد احمدی‌نژاد. اصفهان: نشر خاک.
میرجانی ارجنان، محسن. 1383. بادگیرهای یزد. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد باستان‌شناسی. دانشگاه تهران.
‌هاشمی زرج‌آباد، حسن، و ذبیح‌الله مسعودی. 1391. بادگیر؛ شاهکار مهندسی معماری سنتی ایران در حاشیۀ کویر، تحلیلی بر گونه‌شناسی معماری بادگیر در خراسان جنوبی. فصلنامۀ مطالعات فرهنگی - اجتماعی خراسان 6 (24): 166ـ۱۹۸.
‌هامون، محمدعلی. 1399، فیلم و نوار مصاحبه با استاد محمدعلی ‌هامون استادکار سنتی منطقه: دربارۀ شیوۀ ساخت بادگیرهای منطقه. (13/07/1399). اقامتگاه بینا، خوسف.
یاری بروجنی، نفیسه، شیدا مراحمی، و مهدی سعدوندی. 1396. تحلیلی بر گونه‌شناسی انواع بادگیر بر‌اساس پلان در خانه‌های بندر لافت. مسکن و محیط روستا ۳۶ (۱۵۷): ۳۷ـ۵۲.
Dehghani-Sanij, A.R., M. Soltani, and K. Raahemifar. 2015. A New Design of Wind Tower for Passive Ventilation in Buildings to Reduce Energy Consumption in Windy Regions. Renewable and Sustainable Energy Reviews Journal, no. 42, 182-195.
Dormohamadi, M., M. Tahbaz, and A. Velashjerdi Farahani. 2023. Performance Evaluation of a Single-side Windcatcher in the Transitional Seasons (Case Study: Khousf Town, Southern Khorasan Province, Iran)", International Journal of Building Pathology and Adaptation, (Vol. ahead-of-print No. ahead-of-print). https://doi.org/10.1108/IJBPA-01-2022-0002.
Ettouney, M. 2008. Building Integration Solutions.US: AEI (Architectural Enginering Institute).- Google earth pro download free
Khan, N., Y. Su, S.B. Riffat. 2008. Review on Wind Driven Ventilation Techniques. Energy and Buildings Journal, no. 40, 1586-1604.
Mahmoudi Zarandi, M. 2009. Analysis on Iranian Wind Catcher and its Effect on Natural Ventilation as a Solution Towards Sustainable Architecture (Case Study: Yazd). World Academy of Science, Engineering and Technology, no. 54: 574-579.
Masouda, S. 1974. Excavations at Tape Sang-e Cagmag, Proc. of the 2nd Int. Symp.On Archeological Research in Iran. Tehran.
Montazeri, H. and F. Montazeri. 2018. CFD Simulation of Cross-Ventilation in Buildings Using Rooftop Windcatchers: Impact of Outlet Openings. Renewable Energy Journal, no. 118, 502-520.
Nejat, P., J. Kaiser Calautit, M. Zaimi Abd Muhd, B. R. Hughes, and F. Jomehzadeh, 2016. Data on the Natural Ventilation Performance of Windcatcher with Anti-Short-Circuit Device (ASCD).Data in Brief, no. 9, 252-256.
Ozay, N. 2004. A Comparative Study of Climatically Responsive House Design at Various Periods of Northern Cyprus Architecture, Building and Environment, no. 37, 1003-1012.
Roaf, S. 2005. Air-Conditioning Avoidance: Lessons from the Windcatchers of Iran.International Conference “Passive and Low Energy Cooling for the Built Environment”, May, Santorini, Greece.
------. 1998. The Wind Catcher of Yazd. PhD Thesis. Oxford: Oxford Polytechnic.
Saadatian, O., L.C. Haw, K. Sopian, and M.Y. Sulaiman. 2012. Review of Windcatcher Technologies. Renewable and Sustainable Energy Reviews Journal, no. 16: 1477-1495.
Soutullo, S., C. Sanjuan, and M.R. Heras. 2012. Energy Performance Evaluation of an Evaporative Wind Tower. Solar Energy, no. 86: 1396-1410.