Historical Monitoring for Authenticity Assessment of Architectural Decorations in Seyyed Rokn ad-Din Madrasa according to the Principles of World Heritage Preservation

Document Type : Original

Authors

1 Ph.D. candidate, Art University of Isfahan

2 Assistant Professor, Faculty of Conservation, Art University of Isfahan

Abstract

After the inscription of the historical city of Yazd on the world heritage list in 2017, more emphasis was put on the preservation of historical monuments within its urban structure. Simultaneously, more effort was made to carry out different types of monitoring to protect the authenticity of historical monuments. This study, using a qualitative and interpretative approach, researches the role of historical monitoring as a method to assess the authenticity of the architectural revetments of Seyyed Rokn ad-Din Madrasa (or Rukniyya), which is one of the most important monuments of this city. The history of interventions based on the principles of world heritage preservation as well as the history of deteriorating factors that altered the building is documented in this research. For this, after defining the concept of historical monitoring, this paper documents the damages, repairs, and interventions that occurred in the Rukniyya. Content analysis of these documents was carried out to identify the risk critical points and finally to draw the timeline of the restorations of the architectural revetments to assess their authenticity. According to these documents, significant damages in the Rukniyya include cracks, structural damages caused by the digging of wells in the periphery of the building and the subsequent moisture, and termite activity inside the building. Outside, the destruction of the main arch of the iwan, structural interventions, and the falling of dome tiles due to natural conditions specifically on its western side are among the major damages. The damaging factors should be considered in terms of activity levels in future conservation plans. For the purpose of authenticity assessment, the findings of the investigation differentiate authentic parts from later alterations in this building. The inner shell of the dome, the end wall of the iwan, and the tile inscription on the dome stem are materially authentic and date from the Muzaffarid period. The motifs and material components of the iwan and its facade as well as the tiles on the outer shell of the dome are interventions of the past fifty years. These parts were reconstructed based on the architectural style of the fourteenth century, imitating the tilework patterns in the Shahab ad-Din Qassem Madrasa, Shamsiyyeh Madrasa, and the Jame‘ Mosque of Yazd. The purpose of such interventions was to preserve the physical and functional features of the building and improve its legibility. Although the reconstructed and renovated parts are interesting in terms of restoration works, they do not have historical or archeological value and cannot be referenced as Muzaffarid-style artwork. The findings of the study show that two separate conservation plans are required for each of these two parts of the building providing clear and transparent decisions.

Keywords

References

ادارۀ معارف و اوقاف یزد 1316. گزارش تعمیرات سالیانه دفتر فنی. گردآوری‌شده توسط مرکز اسناد اداره کل میراث فرهنگی یزد.
ادارۀ فرهنگ یزد. 1333. سالنامه فرهنگ یزد، اردیبهشت سال تحصیلی 1332ـ1333ش. یزد: تبلیغات و انتشارات فرهنگ یزد. چاپخانۀ گلبهار یزد.
ــــــــ . 1336. نشریه ماهانه فرهنگ یزد، دی 1336. یزد: تبلیغات و انتشارات فرهنگ یزد. چاپخانۀ گلبهار یزد.
ــــــــ . 1338. نشریه ماهانه فرهنگ یزد، آبان، آذر و دی 1338. یزد: تبلیغات و انتشارات فرهنگ یزد. چاپخانۀ گلبهار یزد.
ــــــــ . 1342. سالنامه فرهنگ یزد، آذرماه 1342. یزد: تبلیغات و انتشارات فرهنگ یزد. چاپخانۀ گلبهار یزد.
اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع ‌دستی و گردشگری یزد. 1314. پروندۀ ثبت مقبرۀ سید رکن‌الدین به شمارۀ 246.
ــــــــ . 1385. گزارش مستندنگاری، مطالعه و تهیۀ طرح مرمت مدرسه رکنیه. گردآوری‌شده توسط واحد مرمت آثار تاریخی پایگاه پژوهشی یزد.
ــــــــ . 1391. گزارش کنترل عوامل بیولوژیک در مدرسۀ رکنیه. گردآوری‌شده توسط واحد کنترل عوامل بیولوژیک پایگاه پژوهشی یزد.
ــــــــ . گزارش عملکرد سالیانۀ اداره‌کل میراث‌فرهنگی. گردآوری‌شده توسط مرکز اسناد اداره‌کل میراث‌فرهنگی یزد.
اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تهران. 1354. آرشیو مرکز اسناد. تاریخ مراجعه 1400ش.
اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری یزد. 1381. آرشیو مرکز اسناد. تاریخ مراجعه 1400ش.
ادارۀ معارف اصفهان. 1315. سالنامه معارف اصفهان، سال تحصیلی 1313ـ1314. اصفهان: ادارۀ معارف.
استانداری یزد. 1352. مروارید کویر. چاپ شرکت پاینده یزد.
اصفهانی‌پور، فائزه. 1387. بررسی فن‌شناسی، حفاظت و مرمت یک نمونه گچ‌بری ایلخانی از بقعۀ سید شمس‌الدین شهر تاریخی یزد. پایان‌نامه کارشناسی. دانشکده مرمت دانشگاه هنر اصفهان. استاد راهنما: حسام اصلانی.
ـــــــــ . 1390. فن‌شناسی، آسیب‌شناسی و ارائۀ طرح حفاظت تزیینات گچی در مدرسه شمسیه یزد. پایانامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده مرمت دانشگاه هنر اصفهان. استادان راهنما: حسام اصلانی، عباس عابد اصفهانی و حسین احمدی.
ـــــــــ . 1398. طرح پژوهشی «مطالعۀ آرایه‌های قرن پنجم تا هشتم هجری قمری بناهای بقعۀ دوازده امام، مدرسۀ رکنیه و شمسیه یزد از منظر فن‌شناسی». اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری یزد.
اصفهانی‌پور، فائزه، حسام اصلانی، عباس عابد اصفهانی، و حسین احمدی. 1390. بررسی فنی اجرای تزیینات گچی و نقاشی در مدرسۀ رکنیه یزد. چکیده مقالات همایش ملی هنر اسلامی. بیرجند: دانشگاه بیرجند.
اطلاعات. 1313. س 9. ش 2225. ص 3. دوشنبه 11 تیر. افشار، ایرج. 1374. یادگارهای یزد. جلد دوم. چاپ دوم خانۀ کتاب یزد.
انجمن آثار ملی. 1355. گزارش کارهای انجمن آثار ملی در سال 2534 شاهنشاهی. یغما. 29 (5؛ پیاپی 335). ضمیمۀ شماره (1): 17.
اولیا، بینه. 1389. بررسی تطبیقی تزیینات معماری در مدارس دورۀ آل‌مظفر شهر یزد. پایانامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه هنر اصفهان دانشکده هنرهای تجسمی و کاربردی. استادان راهنما: علیرضا خواجه احمد عطاری و محمدرضا اولیا.
پارسائیان. محمدحسین. 1400. مصاحبه‌شونده.
پوپ، آرتور اپهام، و فیلیس اکرمن. 1387. سیری در هنر ایران از دوران پیش ‌از تاریخ تا امروز. ترجمۀ نجف دریابندی و دیگران. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
پورنادری، حسین. 1369. چهره‌ها استاد اسماعیل زهره. اثر، ش. 18 و 19: 113ـ127.
پیرمداح. علی‌محمد. 1400. مصاحبه‌شونده.
جعفری، جعفر بن محمد بن حسن. 1343. تاریخ یزد (قرن نهم هجری). به‌کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
جندقی یزدی، علی. 1327. جامع یزد. یغما 1 (2): 82ـ83.
حاجی‌شعبانی، محمد. 1393. یزد در اسناد مطبوعاتی 1231ـ1358ش. جلد اول اخبار و گزارش‌های خبری به‌استناد جستاری در اسناد مطبوعاتی موجود در کتابخانه موقوفه میرزا محمدکاظمینی.
حسینی، علی. 1400. مصاحبه‌شونده.
حمزوی، یاسر. 1389. گزارش مرمت و استحکام‌بخشی تزیینات گچی سقف مدرسۀ رکنیه. میراث‌فرهنگی یزد.
خادم‌زاده، محمدحسن، مجید علومی، و الهه خاکباز الوندیان. 1387، معماری دوره آل مظفر یزد (ایلخانی و تیموری) با نگاهی به بناهای عصر اتابکان. نشر همپا. با مشارکت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یزد.
خادم‌زاده، محمدحسن، و فائزه اصفهانی‌پور. 1393. واکاوی تحولات آرایه‌های داخلی گنبد در شیوۀ یزد و تأثیرات آن بر سایر بناها در ایران. پژوهش‌های باستان‌شناسی ایران، ش. 7: 193ـ211.
خاکباز الوندیان، الهه، 1384. حفاظت از گچ‌بری‌های منحصربه‌فرد بقعۀ ایلخانی سید رکن‌الدین (مدرسۀ رکنیه) شهر یزد. دانشکده مرمت دانشگاه هنر اصفهان. استادان راهنما: بهنام پدرام، حسام اصلانی و امین امامی.
خجسته. محمدرضا. 1400. مصاحبه‌شونده.
دهخدا، علی‌اکبر. 1372. لغت‌نامه دهخدا. ج3 و 4. مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران. 1316، آرشیو مرکز اسناد مکتوب و تصویری. سند به شناسۀ ۹۶/۲۹۸/۱۶۱۳۷.
شرکت مهندسی پرند پیمایش و جهان‌پیمایش سیستم (Parand Peymayesh Eng. Co. & GPS Consulting Engineers). مستندنگاری مدرسۀ رکنیه به روش فتوگرامتری و اسکن لیزر. اداره‌کل میراث‌فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری یزد.
شیرسلیمیان، علی‌اکبر. 1380. عشق الهی و عرق ایمانی در کارگاه معرق‌کاری. فرهنگ یزد 4 (12 و 13): ۱۲۲ـ۱۲۵.
رکن‌الدین حسینی یزدی (سید). 1341. جامع الخیرات. وقفنامه سید رکن‌الدین حسینی یزدی (قرون هفتم و هشتم هجری). به‌کوشش محمدتقی دانش‌پژوه و ایرج افشار. تهران. انتشارات فرهنگ ایران‌زمین. ش6.
زارعی، محمدابراهیم، سید فضل‌الله میردهقان اشکذری، و محمدحسن خادم‌زاده. 1395. تزیینات معماری مسکونی دورۀ آل‌مظفر در منطقۀ یزد و جایگاه آن‌ها در خانه‌های این دوره. مطالعات معماری ایران، ش. 9: 101ـ122.
سازمان ملی حفاظت آثار باستانی یزد. 1347. گزارش تعمیرات سالیانه دفتر فنی. گردآوری‌شده توسط مرکز اسناد و کتابخانه پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تهران.
زینیا. محمدرضا. 1400. مصاحبه‌شونده.
سالنامۀ آموزش‌ و پرورش یزد. 1377ـ1378. رضا رمضانخانی.
قریشی، سید ضیاء. 1374. سیمای فضیلت (نامواره حجت‌الاسلام حاج سید علی‌محمد وزیری). مرکز یزدشناسی سلسله انتشارات مرکز یزدشناسی. ش1.
قلمسیاه، اکبر. 1381. یادنامه استاد دکتر محمدکریم پیرنیا (1301ـ1376) (چهل‌ودو گفتار در زمینۀ تحقیقات ایرانی). بنیاد مرحوم پیرنیا: تهران.
کاتب، احمد بن حسین بن علی. تاریخ جدید یزد (تألیف پس از سال 862ق). به‌کوشش ایرج افشار. تهران. 1345. فرهنگ ایران‌زمین. ش10.
کاظمینی، میرزا محمد. 1383. دانشنامه مشاهیر یزد. انتشارات بنیاد فرهنگی ‌پژوهشی‌ ریحانة‌الرسول.
کتابخانه و موزۀ وزیری یزد. 1345. آرشیو مرکز اسناد تصویری و مکتوب.
کریمی، امیرحسین. 1385. نقش‌برجسته‌های گلی، گونه‌ای خاص از تزیینات معماری میبد. میبد شهری که هست مجموعه پژوهش‌های تاریخ معماری و شهرسازی. به‌کوشش عیسی اسفنجاری کناری. ج 1: 221.
محمودی، خیرالله، و معصومه بخشی‌زاده. 1392. مزرع سبز فلک (شرح بیتی از حافظ). هفتمین همایش پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی.
وزیری، مرتضی. 1349-1350. فیلمبرداری از ازاره گنبدخانه. نشر از یزد کهن.
ویلبر، دونالد نیوتن. 1346. معماری اسلامی ایران دورۀ ایلخانان. ترجمۀ عبدالله فریار. انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
هروی، حسینعلی. 1375. شرح غزل‌های حافظ. به‌کوشش زهرا شادمان. تهران: نشر نو.
یزدی، منوچهر. 1351. سیمای یزد در نخستین دهۀ انقلاب. یزد: انتشارات فرمانداری کل، چاپ کیهان.

Files

Share

How to cite

Statistics