Historical Kurit Dam in Tabas: Analysis of the Construction Technology

Document Type : Original

Author

Assistant Professor, Faculty of Architecture and Art, University of Kashan

Abstract

Studying historical dams and embankments, determining their construction date, and investigating the type of technology and creativity used in their design are of particular importance, yet few studies have addressed these so far. The historical Kurit Dam is located at the edge of the Central Desert of Iran, about 56 km away from Tabas in the province of South Khorasan. This study uses field and library research methods and laboratory experiments. The exact dimensions and drawings of the current situation of the dam structure were surveyed for the first time, and the lifespan and different phases of construction were determined by taking samples from different parts of the dam body. Moreover, the technology used to construct this structure was investigated. The results reveal that this masonry arch dam which was constructed without a diversion tunnel in the river serves as a historical record in terms of technology, phased construction, and installation of all necessary elements of a dam. Results of thermoluminescence dating show this dam is more than 700 years old and is constructed in several phases at different time intervals. After the end of the useful life of the dam when the reservoir was filled with sediments, the dam height was increased and its final height from the riverbed reaches 54.4 m. The first part of the dam body with the height of 16.8 m from the riverbed was constructed in 685 AS. The second, third, and fourth parts, with the intervals of about 50, 350, and 100 years from the previous stage, increased the height of the initial structure by 19.2, 9, and 9.4 m, respectively. This dam was constructed of irregular and regular stone material as well as bricks and was employed by the locals for about seven centuries.

Keywords


اسفنجاری کناری، عیسی، امیرحسین کریمی، و نسرین پورعیدی وند. 1398. نویافته‌های سردر مسجد جامع ارگ بم پس از زلزله 1382. مجله مطالعات معماری ایران، ش. 16: 25ـ46.
بیات، حبیب‌الله. 1373. سازه‌های آبی. مهندسین مشاور ره‌شهر. تهران: سپهر.
بحرالعلومی شاپورآبادی، فرانک. 1388. روش‌های سال‌یابی در باستان‌شناسی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
جروم، کلیتون گلن، و تئودور گووردن. 2003. وضعیت آیندۀ 2003. ترجمۀ نسیم قیاسی، حسن شهرکی‌پور، محسن بهرامی، لیدا کاووسی، و مینا غرویان. 1385. تهران: خضرا.
دانشدوست، یعقوب. 1376. طبس شهری که بود، بناهای تاریخی طبس. تهران: سروش.
شرفی، لیدا. فرحناز رستمی، ضیا شه‌کرم زهی ریگی، و پرستو قبادی.1394. قنات، دستاوردی از هنر و دانش ایرانیان در راستای توسعه پایدار. مجله تحقیقات جغرافیایی، ش. 119: 80ـ100.
شرفی، سیامک، و فرانک بحرالعلومی. 1395. تعیین سن دریاچه‌های سدی ناشی از رخداد زمین لغزش سیمره با استفاده از روش ترمولومینسانس. مجله جغرافیا و توسعه، ش. 47: 231ـ252.
غیاثی، رضا، و فاطمه نظری‌مهر. 1390. مدل‌سازی شکست سد خاکی بر اثر روگذری آب. اولین کنفرانس بین‌المللی و سومین کنفرانس ملی سد و نیروگاه‌های برق آبی. تهران.
فارغ قراملکی، علیرضا، خدیجه طباطبایی، باقر نیکوفر، و مسعود حبیب‌زاده. 1390. نقش مهندسی ارزش در بهبود بهره‌برداری و نگهداری از تأسیسات آبی. اولین کنفرانس بین‌المللی و سومین کنفرانس ملی سد و نیروگاه‌های برق آبی. تهران.
فرشاد، مهدی. 1390. تاریخ مهندسی در ایران. تهران: میرماه.
فرهنگی، بیژن. 1372. نگرشی بر سدهای ایران. گذشته، حال، آینده. تهران: ارمغان.
کرجی، ابوبکر محمدبن الحسن الحاسب. 1373. استخراج آب‌های پنهانی، کمیسیون ملی یونسکو در ایران. ترجمۀ حسین خدیو جم. تهران: سعید نو.
کریمی، شهرام، امین علیزاده، حسین انصاری، و محمد صافی. 1394. بهره‌برداری مجدد سازه‌های آبی تاریخی در مقایسه با احداث سازه‌های جدید آبی مشابه به روش AHP. مجله آبیاری و زهکشی ایران، ش. 6: 1005ـ1020.
مهندسین مشاور آب‌پوی. 1378. گزارش‌های مطالعات مرحلۀ دوم سد ذخیره‌ای کریت طبس. مشهد.
نشریۀ شماره 20. وزارت جهاد کشاورزی. سازمان جهاد کشاورزی استان سمنان. اداره رسانه‌های ترویجی. 1389. مسائل فنی و بهره‌برداری از قنوات. سمنان. مدیریت هماهنگی ترویج کشاورزی استان سمنان.
نوروز، ریحانه، و علی نورزاد. 1394. مروری بر سدهای باستانی ایران. کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و زیرساخت‌های شهری، تبریز.
وحیدی، منوچهر. 1346. آب و آبیاری در ایران باستان. تهران: دفتر اطلاعات و گزارش‌ها سازمان برنامه.
Aureli, F. Maranzoni, A., Petaccia, G. 2021. Review of Historical Dam-Break Events and Laboratory Tests on Real Topography for the Validation of Numerical Models Water. 13, 1968. https://doi.org/10.3390/w13141968.
Bulletin 64. ICOLD.1988. Dam Heightenings Register. International Commission on Large Dams.
Emami, K. 2014. The Historic Kurit Dam: An Illustrative Example of Water Wisdom. Journal of Irrigation and Drainage John Wiley & Sons. Volume 63. Issue 2: 246-253.
Schnitter, Nicholas j. 1994. A History of dams: the useful pyramids. A.A.Balkema, Rotterdam.