The Role of Privacy and View Angle in the Formation of Spatial Structure of Native House Architecture in Hajij Village

Document Type : Original

Authors

1 Ph.D. Candidate, Department of Architecture, Kermanshah Branch, Islamic Azad University

2 Member of the Faculty of Architecture, Ilam Branch Islamic, Islamic Azad University,Ilam, Iran

3 Assistant Professor, Faculty of Architecture, Razi University

4 Associate Professor, Faculty of Architecture, Jundishapur Dezful University of Technology

Abstract

The government-led macro-policies aimed at renovating and improving rural settlements have led to extensive changes in the structure and appearance of the settlements, occasionally resulting in the destruction of buildings containing valuable components and elements. One such example is the Hajij village in Paveh County, boasting a unique stepped appearance and distinct native houses with valuable components and elements. Elements such as the spatial organization of internal spaces, the hierarchic access, the locations, dimensions, and opening directions in the house of this village determine the interrelationship of the residents with the space outside. This arrangement has provided privacy inside the house despite the lack of courtyards in the buildings. However, the changes occurring as a result of government policies in recent years have created a stark contrast between the new appearance of the Hajij village and its indigenous architecture. This shift has caused the structure and appearance of the buildings in this area to mirror urban landscapes, resulting in the loss of the patterns and specific components of the village houses. The current study is grounded in library research and field observations and employs a descriptive-analytical approach. Understanding and preserving beneficial approaches to construction and investigating the factors of privacy and view angle in the architecture of the indigenous houses of this village are among the key aspects of this study. The findings of this study can be taken into account as an effective option in the design and construction of new buildings in the village. The current study seeks to address the role of openings in establishing a visual connection between the external and internal spaces and maintaining privacy in these houses. The findings indicate that the windows, generally located on the southern sides with narrow and elongated forms and a protrusion of up to approximately one meter, never provided a view from outside spaces toward the inside of the buildings. In contrast, the inside of the buildings provides a view toward the roof and the surrounding areas of ​​the village. Moreover, the role of the roofs as courtyards for other houses and the view of the residents toward the roofs of neighboring houses, as well as the stepped form of the village, the layout of the interior spaces, the height of the protrusions under the windows, and the shape of the windows have provided the housed of this village with the feature of privacy.

Keywords

References

 بورکهات، تیتوس. 1369. هنر اسلامی: زبان و بیان. ترجمۀ مسعود رجب‌نیا. تهران: سروش.
 پاکزاد، جهانشاه. 1385. مبانی نظری و فرایند طراحی شهری. تهران: شهیدی.
 پیرنیا، محمدکریم. 1380. سبک‌شناسی معماری ایران. تدوین غلامحسین معماریان. تهران: پژوهنده.
 پیوسته‌گر، یعقوب، علی‌اکبر حیدری، و مریم کیایی. 1395. ارزیابی نقش حیاط در ارتقای راندمان عملکردی خانه. نشریۀ صفه، ش. 26: 39ـ60.
 ثقة‌الاسلامی، عمیدالاسلام، و محمدامین احدی بنکدار. 1401. شاخص‌سازی اصل محرمیت در شهرسازی ایرانی ـ اسلامی. فصلنامۀ پژوهش‌های معماری اسلامی، 10 (2): 16ـ35.
 جباران، فاطمه، غلامرضا طلیسچی، نیما دیماری، و علی دری. 1397. سازوکارهای تنظیم خلوت در خانه‌های برون‌گرای گیلان (نمونۀ موردی: خانه‌های روستایی). فصلنامۀ پژوهش‌های معماری اسلامی، 6 (4): 103ـ119.
 جلالیان، حمید، فریوش نامداری، و اصغر پاشازاده. 1394. اثرات گردشگری روستایی بر توسعۀ روستای هجیج کرمانشاه. نشریۀ تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 15 (36): 205ـ228.
 حاجی‌نژاد، علی، دانا رحیمی، و زهرا تقی‌نژاد. 1392. تدوین برنامۀ استراتژیک توسعۀ گردشگری در مناطق نمونۀ گردشگری روستایی (مطالعۀ موردی: روستای نمونۀ گردشگری هجیج در شهرستان پاوه). دوفصلنامۀ علمی‌پژوهشی آمایش سرزمین، 5 (1): 51ـ78.
 حکیم، بسیم سلیم. 1380. شهرهای اسلامی: اصول شهرسازی و ساختمانی. ترجمۀ محمدحسن ملک‌احمدی و عارف اقوامی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
 حمه‌جانی، یوسف، قادر بایزیدی، و جلیل سحابی. 1397. بررسی تأثیر الگوهای کالبدی نظام استقرار بر اجتماع‌پذیری فضا در معماری هورامان. فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، 37 (164): 55ـ68.
 حیاتی، حامد، احمد امین‌پور، و رامین مدنی. 1396. تأثیر اصل حریم زنان بر معماری خانه‌های ایرانی براساس آموزه‌های اسلامی. نشریۀ زن و فرهنگ، ش. 32: 47ـ61.
 حیدری، علی‌اکبر، و ملیحه تقی‌پور. 1397. تحلیل محرمیت در خانه‌های سنتی براساس نسبت توده به فضا (نمونۀ موردی: خانه‌های تک‌حیاط در اقلیم گرم و خشک). معماری اقلیم گرم و خشک، ش. 8: 77ـ99.
 خسرونیا، مرتضی. 1396. تأثیر تغییر فصول و فعالیت‌ها بر الگوی سکونت و شکل مساکن روستایی (مطالعۀ موردی: روستاهای شهرستان ارومیه). نشریۀ مسکن و محیط روستا، 159: 51ـ62.
 دانا سالم، محمد، فرامرز حسن‌پور، و امید دژدار. 1398. گونه‌شناسی کالبدی ـ ذهنی مسکن بومی مناطق غرب کردستان بر بنیاد نگرۀ تاریخی ـ تکاملی (مدرسۀ موراتوری). فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، 38 (165): 33ـ48.
 دوستی، شهرزاد. 1397. حریم و محرمیت در خانه‌های سنتی ایران. فصلنامۀ فرهنگ مردم ایران، 53: 115ـ136.
 راپاپورت، آموس. 1392. معنی محیط ساخته‌شده، رویکردی در ارتباط غیرکلامی. ترجمۀ فرح حبیب، تهران: سازمان فضایی اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.
 رحیمی، روح‌اله، سید محسن موسوی، مهدیه بیشمی، و سحر امینی گوهرریزی. 1400. بررسی حریم شخصی در فضاهای باز خانه‌های سنتی مازندران با استفاده از تکنیک نحو فضا. فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، 11 (44): 65ـ74.
 رشیدزاده، الهام، و فؤاد حبیبی. 1399. تحلیل روابط فرهنگی در پیکره‌بندی فضایی مسکن سنتی کردها؛ مطالعۀ موردی: خانه‌های سنتی شهری منطقۀ موکریان (شهر سردشت). فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 10 (40): 17ـ31.
 رضایی، مسعود، کارن فتاحی، سعید مرادی، و بهزاد وثیق. 1403. نقش زمین بر فرم و پلان ساختمان‌های بافت قدیم روستای هجیج. منظر، 16 (69): 6ـ19.
 زرگر، اکبر. 1390. درآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران. چ5. تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
 زنگنه، نجمه، حامد مضطرزاده، ملیحه تقی‌پور، و طاهره نصر. 1399. بررسی تأثیر انواع ساختار فضایی بر میزان تفکیک قلمروهای عمومی و خصوصی در خانه‌های سنتی درون‌گرای ایران به روش چیدمان فضا (مطالعۀ موردی: خانه‌های قاجاری شیراز). فصلنامۀ مدیریت شهری و روستایی، ش. 59: 45ـ62.
 سرتیپی‌پور، محسن.1390. پدیدارشناسی مسکن روستایی. فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، 133: 3ـ14.
 سلطان‌زاده، حسین. 1390. نقش جغرافیا در شکل‌گیری انواع حیاط در خانه‌های سنتی ایران. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 43 (75): 69ـ86.
 سمرقندی، ابوطاهر. 1346. سمریه. تهران: سخن.
 سیروس‌صبری، رضا، و حسن فریدون‌زاده. 1391. بررسی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری بافت روستایی (مطالعۀ موردی: روستای پاقلعه خوزستان). فصلنامۀ مسکن و محیط روستا. 138: 105ـ114.
 شاهزمانی سیچانی، لادن، و مریم قاسمی سیچانی. 1396. تحلیل هندسۀ پلان مسکن‌های آغاز سدۀ معاصر در اصفهان بر پایۀ سازمان‌دهی فضایی. مدیریت شهری، 16 (49): 133ـ149.
 عبدالهی ملایی، شاهرخ، و علی جوان فروزنده. 1400. گونه‌شناسی حیاط و نظام استقرار فضاهای پرو خالی در معماری بومی خانه‌های قاجار (مطالعۀ موردی: خانه‌های بافت تاریخی شهر اردبیل). فصلنامۀ علمی اثر، 1 (92): 98ـ117.
 عشرتی، پرستو، محمدکاظم نمازی، درنا عشرتی، و سمیه فدایی‌نژاد. 1395. محرم‌سازی مدارس دخترانه با تأکید بر معماری بومی بندر بوشهر. فصلنامۀ پژوهش‌های معماری اسلامی، 4 (2): 37ـ55.
 علی‌الحسابی، مهران، و ابوالفضل قربانی. 1393. بررسی ویژگی‌های فضای ورودی به‌عنوان مفصل و حریم بصری در عرصه‌های عمومی مجاور (نمونۀ موردی: بندر لافت). پژوهش‌های معماری اسلامی، ش. 5: 87ـ108.
 علی‌الحسابی، مهران، و غزال راهب. 1388. آسیب‌شناسی توجه روستاییان به محیط طبیعی و حفظ محیط‌زیست در برپایی مسکن. نشریۀ علوم طبیعی، ش. 3: 193ـ206.
 عینی‌‌فر، علیرضا، و آزاده آقالطیفی. 1390. مفهوم قلمرو در مجموعه‌های مسکونی مطالعۀ مقایسه‌ای دو مجموعۀ مسکونی در سطح و در ارتفاع در تهران. نشریۀ هنرهای زیبا، ش. 47: 17ـ28.
 فرخ‌زاد، محمد، و ایمان مدیری دوم. 1393. کنکاشی در اصول طراحی فضاهای باز با توجه به پیشینۀ معماری و شهرسازی ایران. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، ش. 16: 81ـ95.
 قره‌بگلو، مینو، و سونیا سیلوایه. 1398. ارزیابی عوامل تأثیرگذار بر مسکن بومی در روستای نسمه (شهرستان پاوه). فصلنامۀ‌ مسکن و محیط روستا، 38 (167): 35ـ50.
 کرمی، بهرام، وحید قبادیان، و ناهید صادقی‌پی. 1401. شیوۀ زندگی و کالبد خانه (نمونۀ موردی: خانه‌های پلکانی پاوه). مطالعات هنر اسلامی، 19 (47): 488ـ502.
 کوتی، جواهر، ژاله صابرنژاد، و مهرداد متین. 1402. استفاده از روش چیدمان فضا در سلسله‌مراتب ورودی خانه‌های تهران اواخر قاجار و پهلوی اول با تأکید بر محرمیت. باغ نظر، 20 (123): 31ـ44.
 لنگ، جان. 1384. آفرینش نظریۀ معماری: نقش علوم رفتاری در طراحی محیط. ترجمۀ علیرضا عینی‌فر. تهران: دانشگاه تهران.
 معظمی، نسیم، و عبدی، زهرا. 1396. بازنگری محرمیت نهفته در محلات سنتی با هدف ارتقای شهرسازی معاصر (نمونۀ موردی: محلۀ پامنار تهران). مدیریت شهری، 16 (46): 409ـ424.
 مهدوی‌نژاد، محمدجواد، مجید منصورپور، و محمد هادیان‌پور. 1393. نقش حیاط در معماری معاصر ایران (مطالعۀ موردی: دوره‌های قاجار و پهلوی). فصلنامۀ مطالعات شهر ایرانی ـ اسلامی، ش. 15: 35ـ45.
 موحد، خسرو، و کاوه فتاحی. 1392. بررسی نقش اقلیم و محیط در شکل‌دهی فرم سازۀ مسکن روستایی استان فارس. فصلنامۀ مسکن و محیط روستا، ش. 141: 37ـ50.
 میرسلامی، مهسا، و علی عمرانی‌پور. 1401. واکاوی نقش فضاهای میانی در نظام توده ـ فضا و چگونگی آن بر نحوۀ رفتار جمعی (مطالعۀ موردی: در عرصۀ میانی مساجد قزوین). فصلنامۀ علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، 24 (4): 47ـ60.
 هادی‌پورمرادی، مژگان، مسعود ناری قمی، ساناز رهروی پوده، و مریم قاسمی سیچانی. 1402. تأثیرات شیوۀ زندگی زنان قوم لر بر تعریف عرصه‌های خصوصی و جمعی در خانه‌های تاریخی ـ قاجاری خرم‌آباد. فصلنامۀ مطالعات معماری ایران، ش. 25: 77ـ107.
 هاشم‌نژاد، هاشم، و صلاح‌الدین مولانایی. 1387. معماری با نگاهی به آسمان سکونتگاه‌های روستایی ـ ساختاری ویژه در معماری روستایی زاگرس (منطقۀ کردستان). نشریۀ هنرهای زیبا، ش. 36: 17ـ26.
هاشمی زرج‌آباد، حسن، عابد تقوی، و ذبیحا مسعودی. 1394. درون‌گرایی و بازتاب اصل محرمیت در معماری ایرانی ـ اسلامی (نمونۀ پژوهش میدانی: خانه‌های تاریخی بیرجند). مطالعات فرهنگی اجتماعی خراسان، ش. 9: 123ـ146.
Journal of Iranian Architecture Studies
Volume 13, Issue 26
March 2025
Pages 105-125

Files

Share

How to cite

Statistics