Study and Representation of the Historic Panjeh-Shah Neighborhood in Kashan

Document Type : Original

Authors

1 Associate Professor, Faculty of Architecture, College of Fine Arts, University of Tehran

2 Associate Professor, Faculty of Architecture and Urban Planning, Shahid Beheshti University

3 Master of Architectural Conservation, Central Tehran Branch, Islamic Azad University

Abstract

The physical and functional structure of the Panjeh-Shah neighborhood, as one of Kashan's oldest districts, has not been previously studied; this neighborhood developed in a notable area east of Meidan-Kohneh quarter, west of Tamghachi-ha quarter and north of the bazaar, featuring distinctive elements such as the Panjeh-Shah shrine. This article endeavors to establish a theoretical framework and model for studying the Panjeh-Shah neighborhood. Accordingly, previous studies regarding urban structure and its transformations, as well as international charters and documents, have been comprehensively examined. The research methodology is historical-interpretive, focusing on the analysis of visual documents, historical texts, and field surveys. The detailed study of neighborhood characteristics is particularly based on maps derived from images from the 1950s and 2010s. The neighborhood has been studied along four axes: main passages and neighborhood centers, historical fabric in 1950s imagery, distinctive elements and their functional roles, and adjacent neighborhoods and their notable features, examining both its original form and subsequent transformations. The research demonstrates how the construction of streets such as Baba-Afzal and Bab-al-Havaej has extensively altered the neighborhood's historical structure. Without studying the aforementioned maps, understanding the neighborhood's historical form, passages, centers, buildings, fabric, and its integration and continuity with the city would be impossible; meanwhile, portions of the neighborhood center such as the Panjeh-Shah shrine and water reservoir, sections of the neighborhood fabric south of Panjeh-Shah passage and around Shisheh thoroughfare, as well as the bazaar and its physical-functional characteristics in the southern part of the neighborhood remain intact and retain their significance and value.

Keywords


آلن، رمی. 1388. مرفولوژی شهری. ترجمۀ علی اشرفی. چ۱. تهران: دانشگاه هنر.
 ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان. 1353. پروندۀ ثبت مسجد تبریزی‌ها به شمارۀ 972.
 ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان. 1380. پروندۀ ثبت مرکزمحلۀ پنجه‌شاه کاشان به شمارۀ 5937.
 ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان. 1381. پروندۀ ثبت خانۀ وثقی به شمارۀ 6534.
 ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان. 1383. پروندۀ ثبت زیارت شاه‌یلان به شمارۀ 13654.
 ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان. 1384. پروندۀ ثبت مسجد چاله‌فرس به شمارۀ 12323.
 ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان. 1386. پروندۀ ثبت خانۀ مقدم به شمارۀ 24453.
 الیویرا، ویتور. 1395. ریخت‌شناسی شهری. ترجمۀ مازیار عبایی. وب‌سایت شخصی مؤلف.
 بیرشک، ثریا. 1375. نقشه‌های مطالعاتی کاشان، محفوظ در ادارۀ میراث‌فرهنگی کاشان.
 بیرشک، ثریا. 1399. کاشان (روند شکل‌گیری و توسعۀ شهر کاشان در بستر تاریخ). چ۱. تهران: سازمان عمران و بهسازی شهری.
 پیرنیا، محمدکریم. 1388. معماری اسلامی ایران. تدوین غلامحسین معماریان. چ۱۴. تهران: سروش دانش.
 توسلی، محمود. 1391. ساخت شهر و معماری در اقلیم گرم و خشک. ویراست دوم. تهران: محمود توسلی.
 جیحانی، حمیدرضا، و ثمینه صابری. 1398. آسیب‌شناسی و ارزیابی اصالت و یکپارچگی در محلۀ طمقاچی‌های کاشان. مجلۀ کاشان‌شناسی 12(2): 57ـ84.
 جیحانی، حمیدرضا، و ثمینه صابری. 1399. ارزیابی اصالت در محدوده‌های شهری تاریخی براساس مطالعه و آسیب‌شناسی محلۀ پاقپان کاشان. فصلنامۀ اثر 41(90): 366ـ392.
 جیحانی، حمیدرضا، و ثمینه صابری. 1401. ارزیابی یکپارچگی در محدوده‌های شهری تاریخی با تکیه بر مطالعۀ محلۀ سلطان امیراحمد کاشان و محدوده‌های پیرامون. نشریۀ مطالعات معماری ایران 11(22): 55ـ79.
 جیحانی، حمیدرضا، محمد مشهدی ‌نوش‌آبادی، حانیه اویسی، و آذین زیلوچیان. 1399. مطالعۀ مرکزمحلۀ پنجه‌شاه کاشان با تأکید بر نقش زیارتگاه و عناصر معماری و شهری پیرامون. کاشان‌شناسی 8(1): 3ـ38.
 خانمحمدی، کریم، و محدثه یوسفی. 1396. بررسی انسان‌شناختی پدیدۀ نخل‌گردانی در کاشان (مطالعۀ موردی: نخل هیئت حسینی در محلۀ سرفره و گذر صدره). فصلنامۀ شیعه‌شناسی 15(60): 7ـ38.
 شاطری، علی‌اصغر. 1385. محرم در کاشان. نشریۀ فرهنگ مردم، ش. 19 و 20: 98ـ105.
 عالمی، بابک، و صدیقه کمالی زارچی. 1401. مطالعۀ محلۀ میدان‌کهنۀ کاشان و بازخوانی مرکزمحلۀ تاریخی و مقایسۀ آن با محلۀ میدان‌کهنۀ قم. نشریۀ مرمت و معماری ایران 12(31): 83ـ99.
 عطارها، مسعود. 1402. مصاحبۀ شخصی نویسندگان با آقای عطارها در خانۀ تاریخی عطارها.
 فرشچی، حمیدرضا، و حانیه اویسی. 1400. مطالعه و تبیین راهبردهای احیای مرکزمحلۀ پنجه‌شاه کاشان به‌منظور طراحی میان‌افزا و حفظ اصالت تاریخی آن. باغ نظر 18(96): 77ـ94.
 کارمونا، متیو. 1394. مکان‌های عمومی و فضاهای شهری. ترجمۀ میثم پاپی مطلق. تهران: شهرسازی آنلاین.
 کلانترضرابی، عبدالرحیم. 1378. تاریخ کاشان. به کوشش ایرج افشار. چ۴. تهران: امیرکبیر.
 مشهدی نوش‌آبادی، محمد، و حمیدرضا جیحانی. (1400). قدمگاه امام علی(ع)، در جست‌وجوی تربت‌خانۀ ایلخانی کاشان. نشریۀ مطالعات معماری ایران 9(18): 89ـ112.
 میرمقتدایی، مهتا. 1385. پیشنهاد روشی برای تحلیل شخصیت شهر. فصلنامۀ محیط‌شناسی 32(2): 129ـ140.
 نراقی، حسن. 1345. تاریخ اجتماعی کاشان. چ۱. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی.
 نراقی، حسن. 1348. آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز. چ۱. تهران: انجمن آثار ملی.
 نراقی، حسن. 1374. آثار تاریخی شهرستان‌های کاشان و نطنز. چ۲. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
 ICOMOS. 1987. The International Charter for the Conservation of Historic Towns (Washington Charter). Washington, USA.
 ICOMOS. 2011. The Valletta Principles for the Safeguarding and Management of Historic Cities, Towns & Urban Areas. Valletta, Malta.
 UNESCO. 1976. Recommendation Concerning the Safeguarding and Contemporary Role of Historic Areas. Nairobi. Kenya.