A Review of the Historical Background of Yazd’s Vaqt-o-Sa‘at Square: Safavid Era and Earlier

Author

Abstract

Vaqt-o-Sa‘at Square is one of the historical squares of Yazd. The current body of research on this square shows that no study has been done that can explain the historical background and its formation process based on valid historical documents, causing many ambiguities and lack of necessary knowledge. Therefore, based on new historical field evidence obtained in the last two decades, this article tries to provide a clear description of the historical background and the process of formation of this square. For this purpose, this study uses the descriptive-analytical method and various sources including historical texts, archaeological studies, field research, historical documents including aerial photographs and archival images, and oral accounts (questions from persons familiar with the square). Understanding the historical background of the square is based on classifying the historical layers of the square, some of which have only been recently identified (including the historic Bell from the seventh century AH, the payab of the Waqf-abad qanat and that of the Zarch qanat from the eighth century AH, the Timurid mosque in the north of the square, and other archeological observations of the last two decades). There are also some other historical elements and layers mentioned in this article, which despite being previously introduced in other studies, were not properly investigated regarding the historical background of the square (including the tomb of Seyyed Rokn al-Din, Vaqt-o-Sa‘at water reservoir, the nakhl in the square and the historic tombstone. The historical elements around the square from the seventh century to the twelfth century AH are evidence of the richness of historical layers forming this square. This study shows that although many sources date the origin of Vaqt-o-Sa‘at Square to the eighth century AH, it was founded in the Safavid era and the oldest element enclosing the square is the water reservoir on the north side of the square dating from the late Safavid era.

Keywords

References

آیتی، عبدالحسین. 1317. تاریخ یزد. یزد: گلبهار یزد.
ابویی مهریزی، محمدرضا. 1391. تاریخ فرهنگی یزد در روزگار شاه‌عباس ثانی و شاه‌سلیمان صفوی. تهران: محمود افشار یزدی.
اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد. 1357، پروندۀ ثبت ملی آب‌انبار وقت و ساعت به شمارۀ 1611.
اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد، 1378، پروندۀ ثبت ملی میدان و حسینیۀ وقت و ساعت به شمارۀ 2656.
افشار، ایرج. 1374. یادگارهای یزد. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. خانه کتاب یزد.
باستانی پاریزی، محمدابراهیم. 1385. جامع المقدمات. تهران: نشر علم.
بلوکباشی، علی. 1380. نخل گردانی؛ نمایشی تمثیلی از جاودانگی حیات شهیدان. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
پاپلی یزدی، محمدحسین، و مجید لباف‌خانیکی. 1388. قنات‌های تفت. مشهد: پاپلی.
تشکری بافقی، علی‌اکبر. 1392. یزد عصر صفوی؛ از تأسیس سلسله تا پایان حکومت شاه‌عباس اول. یزد: اندیشمندان یزد.
توسلی، محمود و دیگران. 1368. طراحی شهری در بافت قدیم شهر یزد، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری وزارت مسکن و شهرسازی.
توسلی، محمود. 1391. ساخت شهر و معماری در اقلیم گرم و خشک ایران. تهران: نویسنده.
ــــــ . 1395. اصول و روش‌های طراحی شهری و فضاهای مسکونی در ایران؛ طراحی دسترسی. تهران: دانشگاه تهران.
جعفری، جعفر بن محمد. ۱۳38. تاریخ یزد. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
چراغی، زهره. 1391. وقف قنات (مطالعۀ موردی: قنات‌های موقوفه سید رکن‌الدین در یزد). فصلنامه علمی‌پژوهشی تاریخ اسلام و ایران 22 (14): 51ـ68.
چراغی، زهره. 1399. تاریخ قنات در یزد، یزد: اندیشمندان.
حاجی شعبانی، محمد. 1377. ضرورت بازسازی وقت و ساعت یزد. فصلنامه فرهنگ یزد 1 (1): 106ـ112.
حبیبی قاینی بایگی، مریم. 1388. زمان‌سنجی و ساعت با نگاهی به موزۀ آستان قدس رضوی. نشریه الکترونیکی سازمان کتابخانه‌ها موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی 1 (4).
حسینی یزدی، سید رکن‌الدین محمد. 1341. جامع‌ الخیرات. به‌کوشش محمدتقی دانش‌پژوه. اداره‌کل حج و اوقاف و امور خیریه استان یزد.
خادم‌زاده، محمدحسن. 1388. محلات تاریخی شهر یزد. تهران: سبحان نور.
خجسته، علی، 1397، مصاحبۀ حضوری.
دانش یزدی، فاطمه. 1387. کتیبه‌های اسلامی شهر یزد. تهران: سبحان نور.
سمسار یزدی، علی‌اصغر، و زهره چراغی. 1383. بررسی جنبه‌های فنی و تاریخی قنات وقف‌آباد. مجموعه مقالات همایش بین‌المللی انسان و آب. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری. 51ـ63.
سمسار یزدی، علی‌اصغر، و آمنه کریمیان. 1396. بازنمایی قنات وقف‌آباد یزد در منظر شهری سده‌های هشتم و چهاردهم هجری شمسی. مجله علمی‌فنی و هنری اثر 38 (79): 29ـ46.
سمسار یزدی، علی‌اصغر. 1393. قنات زارچ. یزد: شاهنده.
شمس‌الدینی، پیام. 1390. تاریخ بیمارستان‌های یزد. از کتاب مجموعه مقالات به مناسبت بزرگداشت استاد علی‌اکبر ولایتی. فرهنگستان علوم پزشکی.
ـــــــ . 1397. اتوماتون؛ بازیچه‌ای شاهانه. مهر پارسه (ماهنامۀ ایران‌شناسی). ش 14 (پیاپی 22): 30ـ35.
شهابی‌نژاد، علی. 1398الف. گزارش طرح پژوهشی با عنوان انجام مطالعات و ارائۀ طرح سامان‌دهی و بهسازی میدان تاریخی وقت ‌و ساعت و مفصل‌های ارتباطی منتهی به آن در چارچوب سیاست‌های بازآفرینی بافت تاریخی شهر یزد‌. یزد: شهرداری یزد.
ـــــــ . 1398ب. بازنمایی سازه‌های آبی تاریخی در میدان وقت و ساعت یزد. نشریه علمی‌پژوهشی معماری اقلیم گرم و خشک 7 (9): 1ـ17.
صنوبر، اصغر. 1399. مصاحبۀ حضوری.
کاتب یزدی، احمد بن حسین. ۱۳86. تاریخ جدید یزد. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
کاظم‌نژند، ابراهیم. 1398. مصاحبۀ حضوری.
کاظمینی، میرزا محمد. 1387. نخل آینه‌گردان عشق. قم: ریحانة الرسول.
ـــــــ . 1382. دانشنامۀ مشاهیر یزد. یزد: بنیاد فرهنگی، پژوهشی ریحانة الرسول(س).
کریمیان سردشتی، نادر. 1379. شرح حال سازندۀ رصد وقت و ساعت یزد. فصلنامه فرهنگ یزد 2 (6 و 7): 47ـ49.
ـــــــ . 1383. تاریخ زمان‌سنجی و صنعت ساعت‌سازی. تهران: امیرکبیر.
مستوفی بافقی. محمد مفید بن محمود. ۱۳۸۵. جامع مفیدی. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: اساطیر.
مطالعات باستان‌شناسی میدان در دهه هشتاد، گزارش منتشرنشدۀ آقای ابراهیم کاظم‌نژند. اداره‌کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان یزد.

Files

Share

How to cite

Statistics